اگر ناگهان متوجه شدید که لثه شما متورم شده یا خونریزی می‌کند، یا در فک درد احساس می‌کنید، ممکن است آبسه لثه داشته باشید. دلایل آبسه لثه می‌تواند هر چیزی باشد؛ از یک خوراکی کوچک گرفته تا یک تروما. این شرایط حاد نیاز به مراجعه به دندانپزشک دارد تا بتوانید در اسرع وقت تحت درمان قرار بگیرید و از مشکلات جدی بعدی جلوگیری شود. با اینکه ممکن است آبسه لثه ترسناک باشد، خبر خوب این است که دندانپزشک قادر خواهد بود آن را به‌سرعت و به‌طور موثر درمان کند. در این مقاله از شناخت و تشریح دلایل آبسه لثه خواهیم گفت. پس، در کنار ما بمانید.
آبسه لثه چیست؟
آبسه در لثه یک پاکت بزرگ و دردناک عفونت است که شبیه یک کیسه در اطراف دندان یا روی لثه دیده می‌شود. این کیسه حاوی عفونت بوده و بر اساس دلایل ایجاد آبسه لثه در بافت لثه طبقه‌بندی می‌شود. گلبول‌های سفید خون برای مبارزه با عفونت توسط بدن فرستاده می‌شوند و تلاش می‌کنند باکتری‌ها را محصور کرده و از بین ببرند. این کار از طریق ایجاد تورم انجام می‌شود.
آبسه یک حجم زیاد و دردناک چرکی در کنار دندان است که با تورم و التهاب همراه بوده و ممکن است به دلیل وارد شدن باکتری به پاکت‌های لثه یا به علت سوپر عفونت باکتریایی باشد.
دلایل آبسه لثه چیست؟
آبسه لثه یک عفونت فرصت‌طلب است. 2 نوع باکتری در دستگاه گوارش انسان زندگی می‌کند: باکتری مفید و باکتری بد. این باکتری‌ها را نیز می‌توان در دهان و لثه یافت. حتی دهان‌های سالم نیز میزبان میلیون‌ها باکتری هستند. این باکتری‌ها می‌توانند باعث عفونت شوند؛ اما به جایی برای وارد شدن نیاز دارند. این باکتری از نوع بد است و باعث آن می‌شود. راحت‌ترین مکان برای ورود باکتری‌ها به لثه و دندان از طریق ترک‌های کوچک در دندان یا یک تکه باز بافت لثه است.
پلاک و تارتار در اثر تجمع باکتری‌های مضر ایجاد می‌شود که می‌تواند منجر به ایجاد آسیب دندان و سایر مشکلات دندانی مانند آبسه لثه شود. اگر باکتری‌های بد وارد یک تکه باز بافت لثه شوند، می‌توانند با تولید مثل آن ناحیه را تسخیر کنند و باعث آبسه لثه شوند. اگر در این مورد سریعا به دندانپزشک متخصص مراجعه نشود، مشکلات جدی‌تری پیش خواهد آمد.
از دلایل آبسه لثه می‌توان به عوامل زیر اشاره کرد:
1.تروما
آسیب لثه یا دندان‌ها می‌تواند باعث ایجاد خراشیدگی و پارگی در لثه یا ترک و سوراخ در دندان‌ها شود و راه را برای ورود باکتری‌ها آسان کند.
2.کارهای قبلی دندانپزشکی
دندان‌هایی که قبلا پر یا ترمیم شده‌اند؛ به ویژه آن‌هایی که به‌درستی درمان نشده‌اند؛ در برابر آبسه لثه و دندان آسیب‌پذیرند.
3.خرابی دندان
یکی از دلایل آبسه لثه مشکلات دندانی است. وقتی در اثر تروما یا ترمیم ناقص، دندان آسیب می‌بیند، باکتری‌ها به پالپ و ریشه دندان نفوذ می‌کنند و از همین طریق می‌توانند وارد بافت نرم لثه شده و لثه را آلوده سازند. این آلودگی باکتریایی منجر به عفونت و نهایتا آبسه لثه می‌شود.
4.بهداشت نامناسب دهان و دندان
یکی از مهم‌ترین دلایل آبسه لثه و خطر اصلی برای بروز این بیماری عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. زمانی که دندان‌ها به‌طور مرتب مسواک نشوند و نخ دندان کشیده نشود، باکتری‌ها در حواشی لثه در کنار دندان تجمع می‌کنند، بعد از مدتی تشکیل پلاک می‌دهند و بعد تارتار ایجاد می‌شود و این یعنی نفوذ باکتری‌های بد! باکتری بیشتر به معنای فرصت بیشتر برای عفونت است.
5.ضعف سیستم ایمنی
سبک زندگی اشتباه یا رژیم غذایی غلط، استرس، بعضی از بیماری‌ها و عوارض درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی باعث می‌شود سطح سیستم ایمنی بدن کاهش یابد. ضعف سیستم ایمنی بدن موجب تشدید دلایل آبسه لثه و در واقع مزید بر علت این بیماری محسوب می‌شود.
6.پاپ کورن
ذرت بو داده به علت داشتن پوسته‌های بسیار نازک، ترد و منحنی یکی از دلایل آبسه لثه است. پوسته پاپ کورن در صورت عدم توجه می‌تواند به بافت لثه نفوذ کند و منجر به عفونت شود.
7.عادات بد زندگی
بعضی از عادات بد و ناپسند افراد مانند ناخن جویدن، جویدن مداد و دیگر اجسام خارجی است که می‌تواند باعث بروز این مشکل شود.
8.رژیم غذایی با نشاسته و قند
یکی دیگر از دلایل بروز مشکل رژیم غذایی اشتباه است؛ یعنی رژیم غذایی‌ای که قند بالا، اسید بالا و چربی بالا دارد. باکتری هایی که باعث پوسیدگی دندان می‌شوند با شکر، اسید و چربی تغذیه شده و رشد می‌کنند. خوردن مقادیر زیاد نوشابه، شیرینی‌ها، مواد غذایی شیرین و غذاهای فرآوری‌شده، حذف باکتری‌ها را با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن دشوار می‌کند.
9.دندان نهفته یا نیمه‌نهفته
گاهی دندانی که به‌درستی یا کامل از لثه بیرون نیامده است باعث عفونت و تورم می‌شود. مثل دندان عقل!
10.عدم مراجعه منظم به دندانپزشکی
متخصص دندانپزشکی با معاینه دهان و دندان بیمار و داشتن سابقه او می‌تواند قبل از اینکه بیمار متوجه شود، علائم را زودتر ببیند و تشخیص دهد که بیمار بهتر است هر 3 تا 6 ماه یک بار به داندانپزشک خود مراجعه کند. با مراجعه به بهترین دندانپزشک در غرب تهران و دریافت خدمات تخصصی کامل می‌توانید از سلامت دندان‌های خود اطمینان یابید.
علائم آبسه لثه چیست؟
آبسه لثه با ناراحتی و تورم در ناحیه آسیب‌دیده مشخص می‌شود. هنگام جویدن یا گاز گرفتن، آبسه ممکن است بسته به جایی که در امتداد لثه قرار گرفته، درد ایجاد کند. یک توده یا برآمدگی در ناحیه بافت نرم لثه، که باعث ناراحتی و فشار می‌شود، در لثه یا بین دندان و لثه دیده خواهد شد. همچنین، ممکن است فرد علائم زیر را داشته باشد:
- طعم بد در دهان
- ترشح لثه
- حساسیت لثه به حرارت و فشار در هنگام جویدن
- تحلیل خط لثه
- داغی محل آبسه و تب عمومی
- التهاب داخل دهان با درد یا بدون درد
- افزایش درد هنگام گاز گرفتن
- ترشح چرک از ناحیه آبسه هنگام اعمال فشار
- حس طعم مایع بدبو و بد مزه در صورت پاره شدن آبسه
- احساس لق شدن دندان
- تورم موضعی لثه
- قرمزی لثه و حساس شدن به لمس
- درد مداوم و ضربان‌دار
انواع مختلف آبسه لثه چیست؟
آبسه لثه انواع مختلفی دارد؛ از جمله:
آبسه پریودنتال (Periodontal abscess)
منشأ آبثه لثه پاکت پریودنتال آلوده می‌باشد. برای درمان این نوع آبسه لازم است که جرم‌گیری عمقی به منظور پاکسازی پاکِت و کاهش اندازه آن صورت بگیرید. لازم به ذکر است که پاکِت پریودنتال به دلیل تخریب بافت‌ها و استخوان‌های نگهدارنده دندان در نتیجه بیماری پیشرفته لثه (پریودنتیت) رخ می‌دهد.
آبسه پری‌کرونال (Pericoronal abscess)
این نوع آبسه در داخل بافت لثه‌ای که دندان نهفته یا نیمه‌نهفته را احاطه کرده است ایجاد می‌شود. آبسه پری کرونال معمولاً با نام آبسه دندان عقل هم شناخته می‌شود و در اطراف یا روی دندان‌های عقل نهفته یا نیمه‌نهفته فک پایین شکل می‌گیرد.
آبسه لثه یا ژنژیوال (Gingival abscess)
این نوع آبسه در حد فاصل بین دندان و لثه ایجاد می‌شود. مثلا زمانی که یک جسم خارجی یا بقایای مواد غذایی بین دندان و لثه گیر کند، ممکن است آبسه ژنژیوال ایجاد شود. معمولا شایع‌ترین نوع آبسه، آبسه لثه است و در هر سنی ممکن است ایجاد شود.
آبسه پری‌اپیکال (Periapical abscess)
آبسه پری اپیکال دندان متداول‌ترین نوع آبسه‌های دندانی است که در نتیجه پوسیدگی دندان، لب پر شدن، ترک‌خوردگی یا شکستکن دندان در نتیجه ضربه و … ایجاد می‌شود. آبسه پری اپیکال در نوک ریشه دندان ایجاد می‌شود. نحوه تشکیل آن به این شکل است که باکتری‌ها از طریق پوسیدگی دندان یا ترک دندان به پالپ حمله کرده و باعث التهاب بافت‌های پالپ و تشکیل آبسه در نوک ریشه می‌شوند.
پیشگیری از آبسه لثه
حفظ بهداشت دهان و دندان و استفاده از مسواک و نخ دندان و دهانشویه ساده ترین راه برای نجات از آبسه است. انواع دلایل آبسه لثه با رعایت مناسب بهداشت دهان و دندان قابل پیشگیری خواهند بود.
از آنجایی که این بیماری معمولا «بی‌صدا» است، معاینه منظم دندانپزشکی 2 تا 3 مرتبه در سال برای تشخیص زود هنگام این بیماری مهم و ضروری است. مراجعه به دندانپزشک در صورت مشاهده علائم و تورم لثه یا ناراحتی دندان، محدود کردن مصرف قند و اجتناب از سیگار را نباید فراموش کرد.
عوارض آبسه لثه
در صورت عدم درمان و مزمن شدن این بیماری امکان دارد عفونت (چه در لثه و چه در کانال ریشه) به سایر بافت‌های بدن نیز سرایت کند. این روند ممکن است به‌صورت نفوذ باکتری‌های مضر در استخوان فک یا سرایت آن به اندام‌های دیگر صورت مانند چشم یا گوش باشد. همچنین در صورت عدم رسیدگی و مراجعه به دندانپزشکی می‌تواند به اندام‌های دیگر بدن سرایت کرده و زندگی یا حیات بیمار را تهدید کند.
چگونه آبسه لثه را درمان کنیم؟
درمان آن با هدف کاهش علائم، از بین بردن عفونت و کاهش خطر گسترش عفونت است.
1.مراجعه فوری به پزشک
درمان آبسه لثه باعث از بین رفتن عفونت می‌شود. تخلیه آبسه و از بین بردن هرگونه ناخالصی از فضای ایجاد شده درون لثه یا بین لثه و دندان هر دو بخشی از درمان آبسه لثه است. برای تخلیه ناحیه ملتهب، دندانپزشک در صورت تشخیص و صلاحدید احتمالا یک برش کوچک در لثه ایجاد می‌کند. هنگامی که دندانپزشک آبسه را باز کرد، ممکن است فقط به ناحیه مورد نظر فشار وارد کرده و چرک را تخلیه کند تا چرک به‌طور کامل تخلیه شود.
معمولا دندانپزشکان برای ارزیابی اینکه آیا آبسه درون استخوان فک نفوذ کرده است یا خیر، عکس رادیوگرافی تجویز می‌کنند. عفونی شدن استخوان می‌تواند در نتیجه یک عفونت شدید یا آبسه لثه مزمن و درمان‌نشده اتفاق بیفتد. همچنین، اگر آبسه لثه بر پالپ داخلی دندان تاثیر بگذارد، ممکن است نیاز به درمان ریشه داشته باشد.
2. مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان
آنتی‌بیوتیک ها نیز بخش مهمی از درمان معمول آبسه لثه هستند. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باکتری‌های عامل عفونت را از بین ببرند و از گسترش یا عفونت مجدد آن ناحیه جلوگیری کنند. همچنین، آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به کاهش تورم و درد در ناحیه آسیب‌دیده کمک کنند. از طرف دیگر، آنتی‌بیوتیک‌ها جایگزینی برای ترمیم دندان نیستند و آبسه را درمان نمی‌کنند.
3. درمان‌های خانگی
دندانپزشک همچنین ممکن است برخی از درمان‌های خانگی آسان را برای کمک به کاهش علائم و روند بهبودی موثر پیشنهاد کند. درد و تورم را می‌توان با مصرف مسکن‌های بدون نسخه کاهش داد. شستشوی دهان با آب نمک گرم ممکن است به کاهش درد و حساسیت کمک کند. قابل ذکر است که درمان‌های خانگی ممکن است به مدیریت علائم کمک کند؛ اما پاکت باکتریایی و چرکی باید توسط دندانپزشک درمان شود.
سخن پایانی درباره دلایل آبثه لثه
داشتن این مشکل می‌تواند یک تجربه استرس‌زا و دردناک باشد. به همین دلیل، پیشگیری بهترین روش است. تمیز کردن منظم را در مطب دندانپزشک خود انجام دهید و یک روال خوب مراقبت از دهان را حفظ کنید. اما به یاد داشته باشید که هر گونه درد یا سوزش مرتبط با آبسه لثه را تجربه کردید، قابل درمان است؛ فقط باید در اسرع وقت به دندانپزشکی مراجعه کنید تا از عواقب بعدی آن در امان بمانید! دندانپزشکی دیجیتال دکتر حسینی با داشتن بهترین و مجهزترین امکانات دندانپزشکی و همچنین سابقه درخشان در ارائه خدمات دندانپزشکی پیشگام است.
