در مورد فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی ابتدا باید از ساختار درون دندان آگاه شوید. دندان‌های ما متابولیسم، گردش خون و رشته‌های عصبی دارند. به این شبکه خونی و عصبی داخل دندان پالپ می‌گویند. پالپ از تاج دندان تا نوک ریشه‌ها ادامه دارد و در نهایت به بافت‌های اطراف ریشه متصل می‌شود. پالپ در طول رشد و نمو دندان مهم است. اما وقتی دندان به‌طور کامل بالغ شد، می‌تواند بدون پالپ نیز زنده بماند؛ چرا که دندان توسط بافت‌های اطراف آن نیز تغذیه می‌شود.
پالپ دندان ممکن است در اثر عوامل مختلفی مانند پوسیدگی عمیق دندان، ضربه خوردن، تکرار عمل‌های دندانپزشکی روی دندان، شکستگی تاج دندان و … دچار التهاب شود. التهاب پالپ باعث درد می‌شود و بافت‌های داخلی زنده را از بین می‌برد. در این صورت، داخل دندان باید کاملا تمیز و پر شود. این فرآیند به‌عنوان عصب کشی دندان شناخته می‌شود؛ اما در دندانپزشکی به آن روت کانال دندان (RCT) می‌گویند. در ادامه به بررسی فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی خواهیم پرداخت.
درمان ریشه چیست؟
درمان ریشه (RCT) یک روش دندانپزشکی است که عصب بافت پالپ آسیب‌دیده یا عفونی دندان را با یک ماده مصنوعی جایگزین می‌کند تا از گسترش عفونت جلوگیری کند. عصب و پالپ ممکن است به دلیل پوسیدگی عمیق، اقدامات مکرر دندانپزشکی روی دندان یا پرکردگی‌های بزرگ، ترک در دندان یا ضربه به دندان تحریک، ملتهب و عفونی شوند.
علائم نیاز به عصب کشی یا درمان ریشه چیست؟
اگر دندان درد شدید در هنگام جویدن، حساسیت طولانی‌مدت به گرما و سرما پس از برداشتن محرک‌ها، تغییر رنگ (تیره شدن) دندان ناشی از ضربه را احساس کنید، به درمان ریشه نیاز دارید. تورم و حساسیت در لثه‌های مجاور و جوش مداوم یا عودکننده روی لثه نیز از علائم عفوت ریشه دندان است.
پس، اگر علائم زیر را داشتید، به احتمال زیاد نیاز به عصب کشی دندان دارید:
- درد شدید هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- جوش روی لثه
- دندان شکسته یا ترک‌خورده
- حساسیت طولانی‌مدت به گرما یا سرما، حتی پس از رفع احساس
- لثه‌های متورم یا حساس
- پوسیدگی عمیق یا تیره شدن لثه
اگر ریشه عفونی درمان نشود، چه اتفاقی می افتد؟
اگر پالپ توسط باکتری‌های ناشی از پوسیدگی یا ضربه، عفونی شود، شروع به مردن کرده و تبدیل به عفونت می‌شود. عفونت به خودی خود داخل کانال ریشه تا انتهای ریشه‌های دندان گسترش می‌یابد و ممکن است منجر به ایجاد آبسه دندان دردناک و تورم پر از چرک شود. تورم ممکن است به سایر نواحی صورت و حتی گردن نیز سرایت کند یا ممکن است مانند جوشی در لثه از کنار دندان سر برآورد. اگر درمان ریشه انجام نشود، ممکن است تنها راه ممکن کشیدن دندان باشد.
فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی دندان پوسیده چیست؟
در اکثر مواقع دندان پوسیده و سیاه‌شده باعث درد می‌شود که نشان از رسیدن پوسیدگی به پالپ دارد. در این صورت، دندانپزشک با برداشتن مینای دندان و تخلیه پالپ، درون دندان را پاک کرده و با ماده جایگزین پر می‌کند. در برخی موارد دیگر، در اثر عفونت، آبسه چرکی داخل استخوان فک و زیر ریشه دندان ایجاد می‌شود. در این صورت، دندانپزشک بعد از تخلیه پالپ، برای درمان آبسه ریشه، از داروی مخصوص استفاده می‌کند. دارو ممکن است چند هفته داخل دندان بماند و تعویض شود تا آبسه ریشه کاملا از بین برود. فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی شاید در چنین تعریفی توجیه شود.
در مواردی نیز بعد از چند سال از عصب کشی و پر کردن دندان، ریشه دندان دچار عفونت و آبسه مجدد می‌شود. تفاوت درمان ریشه دندان با عصب کشی معمولی در این شرایط، آبسه ایجادشده است که باید به نحوی خارج شود. در روش معمول، دندانپزشک متخصص ریشه، مجددا داخل دندان را خالی کرده و دارو می‌گذارد تا در اثر دارو، عفونت ریشه و آبسه از بین بروند. سپس، مجددا عمل پر کردن کانال دندان را انجام می‌دهد. در این مواقع، اگر دندان نیاز به رو کش داشته باشد، روکش گذاشته می‌شود تا در اثر ترک مجدد یا ضربه، عفونت بازنگردد.
درمان ریشه دندان چقدر طول می‌کشد و آیا دردناک است؟
درمان ریشه بسته به هر مورد ممکن است به 3-4 بار ویزیت نیاز داشته باشد. در اولین جلسه، یک عکس برای مشاهده شکل کانال‌های ریشه گرفته می‌شود و مشخص می‌شود که آیا علائم عفونت در استخوان اطراف وجود دارد یا خیر. سپس، متخصص دندانپزشکی دیجیتال در تهران از بی‌حسی موضعی برای بی‌حس کردن ناحیه نزدیک دندان استفاده می کند تا اگر عصب زنده‌ای داخل دندان وجود دارد باعث احساس در دنشود.
پس از بی حس‌شدن دندان، متخصص اندودنتیست یک ورقه محافظ کوچک دور ناحیه قرار می‌دهد تا دندان را ایزوله کرده و در طول عمل تمیز و عاری از بزاق نگه دارد.
متخصص تاج دندان سوراخ یا سالم را می‌شکافد و از ابزارهای بسیار کوچک برای تمیز کردن پالپ از محفظه پالپ و کانال‌های ریشه و شکل دادن به فضای پر کردن استفاده می‌کند.
پس از تمیز کردن و شکل دادن به فضا، اندودنتیست کانال‌های ریشه را با یک ماده زیست‌سازگار پر می‌کند که معمولا یک ماده لاستیک‌مانند به نام گوتاپرکا است. گوتاپرکا با یک سیمان چسبنده برای اطمینان از آب‌بندی کامل کانال‌های ریشه قرار می‌گیرد. در بیشتر موارد، یک پرکننده موقت برای بستن دهانه قرار می‌دهد که قبل از ترمیم دندان، بر داشته می‌شود.
در ویزیت نهایی به دندانپزشک مراجعه می‌کنید تا روکش یا ترمیم دیگری روی دندان قرار دهد تا هم از مواد پرکننده و دندان محافظت کند و هم دندان را به حالت قبل برگرداند.
در درمان ریشه با تکنیک‌های مدرن و بی‌حس‌کننده‌ها، اکثر بیماران در طول عمل راحت هستند و دردی حس نمی‌کنند.
فقط در چند روز اول پس از درمان، ممکن است دندان حساس باشد؛ به‌خصوص اگر قبل از عمل درد یا عفونتی وجود داشته، این اتفاق محتمل‌تر است. البته این ناراحتی را می‌توان با داروهای بدون نسخه یا تجویزی تسکین داد.
تا مدتی پس از درمان ریشه، دندان کمی متفاوت از دندان‌های دیگر خواهد بود. اما اگر درد شدید یا فشار یا دردی داشتید که بیش از چند روز طول کشید، باید با متخصص ریشه دندان تماس بگیرید.
آیا ریشه همه دندان‌ها را می توان درمان کرد؟
بیشتر دندان‌های پوسیده با عصب کشی قابل درمان هستند. اما گاهی اوقات دندان را نمی‌توان نجات داد؛ زیرا ممکن است کانال‌های ریشه در دسترس نباشند، ریشه به شدت شکسته باشد، دندان از حمایت استخوانی کافی برخوردار نباشد یا دندان قابل ترمیم نباشد. با این حال، پیشرفت در اندودنتیکس امکان حفظ دندان‌هایی را که حتی چند سال پیش از بین رفته‌اند نیز فراهم می‌کند. زمانی که درمان ریشه موثر نباشد، جراحی ریشه ممکن است بتواند دندان را نجات دهد.
گاهی ممکن است روش غیرجراحی کانال ریشه برای نجات دندان کافی نباشد و متخصص ریشه جراحی را توصیه کند. جراحی ریشه می‌تواند برای تعیین محل شکستگی‌های کوچک یا کانال‌های مخفی که قبلا در طول درمان اولیه در عکس شناسایی نشده‌اند، استفاده شود. همچنین، ممکن است برای برداشتن رسوبات کلسیم کانال ریشه یا درمان سطوح آسیب‌دیده ریشه یا استخوان اطراف دندان نیاز به جراحی باشد.
اگر متخصص برای درمان دندان‌تان این اقدام را توصیه کند، نگران جراحی نباشید. فناوری‌های پیشرفته مانند تصویربرداری دیجیتال و میکروسکوپ‌های عامل در این روش کمک می‌کنند تا سریع، راحت و با احتمال موفقیت بالا انجام شود.
روش‌های جراحی زیادی وجود دارند که از آن‌ها می‌توان برای نجات دندان استفاده کرد. رایج‌ترین آن‌ها، اپیکوکتومی یا برداشتن انتهای ریشه نامیده می‌شود. این روش وقتی انجام می‌شود که التهاب یا عفونت در ناحیه استخوانی اطراف انتهای دندان ادامه یابد.
متخصص ریشه ابتدا با اعمال بی‌حسی موضعی احتمال درد را بسیار کم می‌کند. سپس، بافت لثه را باز می‌کند تا استخوان زیرین و اطراف ریشه را بررسی کند. سپس، با ابزار مخصوص هرگونه بافت ملتهب یا عفونی را برمی‌دارد. انتهای ریشه نیز برداشته می‌شود. ممکن است دندانپزشک از پر کننده کوچک برای ترمیم انتهای کانال ریشه استفاده کند و برای کمک به بهبودی چند بخیه روی لثه بزند. در چند ماه آینده، استخوان در اطراف انتهای ریشه بهبود می‌یابد. بعد از این جراحی، اکثر بیماران روز بعد به فعالیت‌های عادی خود بر می‌گردند.
توصیه‌های لازم بعد از جراحی ریشه توسط پزشک متخصص ارائه می‌شود که حتما باید رعایت کنید. از جمله مصرف غذاهای نرم و مراقبت از محل زخم تا بهبودی کامل حاصل شود. این عمل در دسته جراحی دهان و دندان قرار دارد و نیازمند مراقبت دقیق و مناسب است.
کلام نهایی درباره فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی
در این مقاله به بررسی فرق درمان ریشه دندان با عصب کشی پرداختیم و شیوه درمان ریشه دندان را توضیح دادیم. برای استفاده از خدمات دندانپزشکی دیجیتال با بهترین دندانپزشکی دیجیتال در تهران تماس بگیرید.
