ممکن است شما نیز به صورت اتفاقی یا بعد از تصویربرداری متوجه کیستی در داخل دهانتان شده باشید. این کیست‌ها ممکن است داخل غدد بزاقی، زیر مخاط دهانی یا به صورت کیست ریشه دندان درون دهان شما ایجاد شوند. اغلب این کیست‌ها سرطانی نیستند. اما عدم توجه به آنها ممکن است خطراتی برای شما داشته باشند. اگر شما هم می‌خواهید با راه‌های تشخیص و درمان کیست دندان آشنا شوید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.
کیست ریشه دندان چیست؟
کیست‌های دندانی یک کیسه از مواد مایع و نیمه جامد هستند. ممکن است شما نیز برخی از این کیست‌ها را در بافت نرم دهان خود مانند لثه‌ها، استخوان فک، حلق، غدد بزاقی، ریشه‌های دندان، زبان و… دیده باشید. اغلب اوقات وجود این زایده‌ها در دهان نگران‌کننده نیستند. اما ممکن است در صورت تهاجمی شدن، مشکلاتی را برای بافت و استخوان‌های اطراف دندان‌های شما ایجاد کنند.
اغلب این کیست‌ها غیرعفونی هستند، اما به دلیل التهاب ایجاد شده ممکن است تاثیر منفی بر پالپ دندان شما بگذارند. علاوه بر این بزرگ شدن اندازه کیست‌ها در اثر تورم ممکن است به استخوان‌های اطراف دندان‌های شما فشار زیادی وارد کند. این موضوع می‌تواند علاوه بر تحلیل رفتن استخوان دندان، باعث تخریب آن نیز بشود.
بنابراین در صورت مشاهده هر گونه کیست باید آن را جدی بگیرید و شاید برای درمان آن باید از متخصص جراحی دهان و دندان کمک بگیرید و تا قبل از آسیب رسیدن به استخوان فک و تحت تاثیر قرار گرفتن سلامت دندان‌هایتان حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
علائم و نشانه‌های کیست‌های دهانی
متاسفانه تا زمانی که کیست‌های دهانی عفونی نشده باشند، بدون علائم و نشانه هستند. اما زمانی که کیست دهان شما بزرگ شود، ممکن است علائمی مانند درد، فشار، التهاب و قرمزی را احساس کنید. در صورتی که این کیست در بافت مخاطی دهان شما تشکیل شده باشد، شباهت بسیار زیادی به زخم یا تاول دارد. در غیر این صورت اگر کیست به صورت یک توده برآمده نباشد یا آن‌قدر رشد نکرده باشد که با چشم دیده شود، تنها راه تشخیص آن عکس‌بردای اشعه ایکس است.
با این حال اگر یکی از علائم زیر را در دهان خود احساس کردید، بهتر است نسبت به آنها بی‌تفاوت نبوده و به دندانپزشک خود مراجعه کنید:
- حساس شدن دندان‌ها
- جابجایی دندان‌ها و ایجاد فاصله بین آنها
- لق شدن دندان نزدیک به کیست ریشه دندان
- تورم لثه در ناحیه کیست دهانی
- احساس درد هنگام فشار دادن ناحیه خاصی از لثه
- احساس بی‌حسی در برخی نواحی از صورت، به دلیل قرار گرفتن کیست روی عصب
عوارض کیست دندانی
در صورتی که نسبت به درمان کیست دهان و دندان خود اقدام نکنید، این کیست به مرور زمان می‌تواند مشکلات بسیار زیادی را برای شما ایجاد کند. کیست‌های دندانی معمولا در حال رشد هستند و می‌توانند با ایجاد فشار بر سایر دندان‌ها، علاوه بر تاثیر منفی بر زیبایی، مشکلاتی را در هضم غذا برای شما ایجاد کنند. در موارد شدیدتر، کیست‌ها منجر به تحلیل استخوان فک و در نهایت شکستگی فک می‌شوند.
از جمله عوارض کیست دندان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- شدت گرفتن دندان درد
- ایجاد تورم و التهاب در ناحیه کیست عفونی
- تحلیل رفتن استخوان فک و ریشه دندان در نزدیکی کیست
- فشار آوردن به سایر دندان‌ها و ایجاد بی‌نظمی در سایر دندان‌ها
- قابلیت تبدیل شدن به کیست بدخیم
- تبدیل شدن به یک کیست پر از چرک و انتشار عفونت باکتریایی در سراسر بدن
- ایجاد مشکلات تنفسی به دلیل مشکلات سینوسی
برخی از کیست‌های دهانی مانند کیست ریشه دندان می‌توانند تا سال‌ها به صورت ناشناخته درون دهان شما وجود داشته باشند.
علت ایجاد کیست‌های دندانی
شکل‌گیری اغلب کیست‌های دندانی در قسمت ریشه دندان در حال مرگ یا مرده اتفاق می‌افتد. اما دلایل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند عامل ایجاد کیست‌های دندانی باشد. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عصب کشی نامناسب دندان یا دیر عصب کشی کردن دندان
- رشد نامناسب دندان‌های دائمی و روی هم قرار گرفتن آنها
- وجود برخی اختلالات ارثی مانند عارضه گورلین
- رشد غیر طبیعی دندان‌های اصلی
- ایجاد جهش سلولی در رشد طبیعی دندان‌ها
- رشد دندان عقل
علت ایجاد کیست ریشه دندان‌ها
در صورتی که پوسیدگی دندان درمان نشود، این عفونت به ریشه دندان می‌رسد. این موضوع خود می‌تواند عاملی برای ایجاد کیست انتهای ریشه دندان باشد. از طرفی دیگر اگر درمان عصب کشی ناقص انجام شود، ممکن است این عفونت به خوبی از بین نرود. در نتیجه به مرور زمان باعث ایجاد کیست ریشه دندان می‌شود.
اگرچه عفونت ریشه دندان برای سلامتی بدن مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما به مرور تاثیر منفی بر استخوان فک شما می‌گذارد و باعث می‌شود تا دندان سالم شما از دست برود. همچنین با تحلیل استخوان فک، امکان انجام سایر درمان‌های جایگزین مانند ایمپلنت را دچار مشکل می‌کند.
انواع مختلف کیست‌های دهان و دندان
کیست‌های دندانی در قسمت‌های مختلفی از دهان و دندان ایجاد می‌شوند. از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کیست‌های دنتی ژورس: این نوع کیست معمولا در اطراف دندان‌های نهفته مانند دندان عقل به وجود می‌آید.
- کراتوسیست‌ها: این نوع کیست در اثر اختلالات ژنتیکی ایجاد می‌شود. اغلب این کیست‌ها ماهیت تهاجمی دارند. یعنی بعد از درمان نیز ممکن است دوباره عود کنند. عدم درمان به موقع این نوع کیست می‌تواند باعث ضعیف شدن فک بیمار شود. به گونه‌ای که با وارد شدن هر ضربه احتمال دارد که فک دچار شکستگی شود.
- کیست‌های پری آپیکال: محل ایجاد این نوع کیست معمولا در نوک ریشه است. کیست ریشه دندان می‌تواند جزو این دسته از کیست‌های دندانی باشد. از جمله دلایل ایجاد این مشکل می‌توان به پوسیدگی، شکستگی یا وارد شدن ضربه به دندان اشاره کرد. در صوت عدم درمان به موقع ممکن است عصب دندان شما از بین رفته یا دچار عفونت شود.
- کیست‌های پریودنتال: برخی از بیماری‌های پیشرفته لثه باعث ایجاد این نوع از کیست‌ها می‌شوند. ماهیت این نوع کیست باکتریایی است.
- کیست مخاطی یا موکوسل: کیست‌هایی که در سطح گونه، لب و زبان شما تشکیل می‌شوند، در این دسته قرار دارند. صدمه یا تحریک بافت‌های نرم ناحیه دهانی شما باعث ایجاد این نوع کیست‌ها می‌شوند.
- کیست ادنتوژنیک: این کیست‌ها غالبا درون استخوان فک ایجاد می‌شوند. از آنجایی که محل قرارگیری آنها درون استخوان فک است، در نتیجه به سختی شناسایی می‌شوند؛ در نتیجه زمانی متوجه آنها خواهید شد که رشد کرده و متورم شده‌اند.
نحوه درمان کیست‌های دندانی
همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، اغلب این کیست‌های دندانی در مراحل اولیه بدون درد و عفونت هستند؛ بنابراین با معاینه معمولی ممکن است قابل مشاهده نباشند. در چنین شرایطی نیاز است تا با معاینه بافتی و اشعه ایکس از وجود آنها مطلع شوید. بنابراین کیست ریشه دندان باید ابتدا توسط دندانپزشک یا جراح فک و صورت تشخیص داده شود.
دندانپزشک بعد از تشخیص نوع کیست و محل به وجود آمدن آن، نوع درمان مناسب را برای شما انتخاب می‌کند. به عنوان مثال اگر کیست شما روی ریشه دندان ایجاد شده باشد، نیاز است تا ریشه دندان به صورت اصولی درمان شود. اما اگر کیست رشد زیادی کرده باشد و سیستم ایمنی بدن شما را تحت تاثیر قرار داده باشد، در چنین شرایطی دندان‌ها در شکننده‌ترین حالت ممکن قرار دارند. در نتیجه تنها راه درمانی کشیدن دندان یا درمان ریشه است.
برداشتن کیست دندان با جراحی
یکی از راه‌های درمانی برای برداشتن کیست دندانی استفاده از جراحی است. در چنین شرایطی دندانپزشک مراحل زیر را روی دندان شما انجام می‌دهد:
- مرحله اول- تشخیص: برای تشخیص نوع کیست دندانی، ابتدا دندانپزشک با عکس‌برداری با اشعه ایکس نوع کیست شما را مشخص می‌کند. علاوه بر این ممکن است برای تشخیص بهتر نیاز به یک اسکن CBCT سه بعدی نیز داشته باشید. این اسکن اطلاعات بهتری را در رابطه با کیست و درگیری دندان‌های اطراف و ساختار اعصاب و سینوس‌های شما در اختیار دندانپزشک قرار می‌دهد.
- مرحله دوم- آماده‌سازی قبل از جراحی: قبل از درمان کیست ریشه دندان دندانپزشک دندان‌های شما را برای جراحی آماده می‌کند. علاوه بر این، جهت افزایش تعداد باکتری‌های مفید بزاق، غذاهای پروبیوتیک را به شما پیشنهاد می‌دهد. همچنین در صورت نیاز به عصب‌کشی دندان، این کار را قبل از عمل جراحی برای شما انجام می‌دهد.
- مرحله سوم- برداشتن کیست: همانند سایر عمل‌های جراحی، دندانپزشک از یک بی‌حسی موضعی استفاده می‌کند. سپس کیست را به همراه دندان خارج می‌کند. در برخی از شرایط ممکن است دندانپزشک فضای خالی ایجاد شده را با مواد پیوند استخوان پر کند. در نهایت با بخیه محل زخم را می‌بندد.
در آخر دندانپزشک برای اطمینان بیشتر قسمتی از بافت کیست را به آزمایشگاه می‌فرستد تا از بدخیم نبودن آن مطمئن شود.
برداشتن کیست دندان با لیزر
یکی از جدیدترین روش‌ها برای جراحی کیست‌های دهان و دندان استفاده از لیزر به جای چاقوی جراحی است. این روش به عنوان یکی از جدیدترین روش‌های درمانی دندانپزشکی بوده که نسبت به روش سنتی درد کمتری داشته و زخم کمتری را به جای می‌گذارد. دقت این روش نسبت به روش جراحی بسیار بالا است. به طوری که هنگام لیزر، کیست ریشه دندان به طور کامل برداشته شده و حاشیه‌های آن تمیز می‌شود.
اگر شما هم به دنبال چنین روشی هستید تا بدون دردسر کیست دندانی خود را درمان کنید، دندانپزشکی دیجیتال در تهران را به شما پیشنهاد می‌دهیم. در کلینیک دندانپزشکی دکتر حسینی درمان کیست‌های دندانی به صورت لیزری انجام می‌گیرد؛ در نتیجه بدون نیاز به عمل جراحی سنتی، مشکل شما برطرف خواهد شد. این مرکز به دلیل بهره‌مندی از بروزترین و پیشرفته‌ترین تجهیزات می‌تواند خدمات بسیار عالی را در اختیار شما قرار دهد.
جلوگیری از تشکیل کیست دهان و دندان
اولین قدم برای جلوگیری از انواع بیماری‌های دهان و دندان، حفظ بهداشت سلامت دهان و دندان است. برای این منظور مسواک زدن و کشیدن نخ دندان را به عادت همیشگی خود تبدیل کنید. در کنار حفظ بهداشت فردی دهان و دندان، بهتر است چکاپ‌های منظم نیز داشته باشید؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که سالانه یک یا دو بار به دندانپزشک مراجعه کنید تا از عدم تشکیل کیست و نداشتن سایر مشکلات دندانی خود مطمئن شوید.
اگرچه کیست‌های دهان و دندان ممکن است تحت هر شرایطی ایجاد شوند، اما کسانی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، بیشتر در معرض این خطر هستند. تشخیص زودهنگام کیست ریشه دندان باعث می‌شود تا جلوی هزینه‌های اضافی‌تر گرفته شود.
تفاوت کیست و آبسه دندان در چیست؟
کیست‌ها در ابتدای تشکیل خود، عفونی نیستند. در صورتی که کیست عفونی شود به آن آبسه گفته می‌شود. آبسه‌ها معمولا متورم بوده و همراه با درد زیادی هستند.
آیا کیست‌های دندانی خود به خود قابل درمان هستند؟
برخلاف تصور بسیاری از افراد، خوردن آنتی‌بیوتیک باعث از بین رفتن کیست‌های دندانی عفونی نمی‌شود؛ بنابراین نیاز است تا در صورت ایجاد کیست دندان، حتما به یک دندانپزشک متخصص مراجعه کنید. متخصص بعد از معاینه، درمان مناسب از جمله عصب کشی، درمان مجدد ریشه، کشیدن یا جراحی را برای شما تجویز خواهد کرد.
آیا همه‌ی کیست‌های دندانی سرطانی هستند؟
خیر. همه‌ی کیست‌های دندانی تومور بدخیم نیستند. اما برای اطمینان بیشتر، دندانپزشک بافت جراحی شده را مورد آزمایش و نمونه‌برداری قرار می‌دهد تا علت وجود کیست را بررسی کند.
چه کسانی بهترین تشخیص را در کیست‌های دندانی دارند؟
متخصص درمان ریشه، جراحان فک و صورت، پاتولوژیست‌های فک و صورت و… بهتر می‌توانند شما را در رفع این مشکل راهنمایی کنند.
هزینه درمان کیست دندان
همانند سایر هزینه‌های دندانپزشکی، هزینه برداشتن کیست ریشه دندان نیز بستگی به عوامل مختلفی دارد. محل انجام درمان، اندازه کیست و نوع کیست و موقعیت کیست می‌تواند در هزینه نهایی درمان شما تاثیرگذار باشد. البته اگر نیاز به عمل جراحی داشته باشید، در برخی از موارد می‌توانید از خدمات بیمه‌ای خود استفاده کنید.
جمع بندی مقاله کیست ریشه دندان
ما در این مقاله در رابطه با کیست‌های دندانی صحبت کردیم. در صورت مشاهده هر گونه برآمدگی یا کیست دندانی پیشنهاد می‌کنیم که به دندانپزشک مراجعه کنید تا با معاینه و بررسی‌های مورد نیاز، تشخیص درستی در رابطه با مشکل شما ارائه دهد. گاهی مراجعه زودهنگام به دندانپزشکی کمک می‌کند تا جلوی پیچیده شدن مشکل شما گرفته شود. بهبودی کیست‌ها معمولا با توجه به نوع و شدت آن، بین یک هفته تا دو سال طول می‌کشد.
اگر شما هم تجربه کیست ریشه دندان را دارید، می‌توانید زیر همین پست تجربیات خودتان را از درمان و نحوه مراقبت بعد از آن با ما به اشتراک بگذارید.
