ممکن است در آغاز روز هنگام مسواک زدن دندان‌های ارتودنسی‌شده خود به مراقبت از ارتودنسی فکر نکنید؛ اما این دو یعنی مراقبت از ارتودنسی و بهداشت دهان، در یک راستا هستند. در واقع، آن‌ها آن‌قدر به هم مرتبط هستند که بسیاری از مردم نمی‌دانند مراقبت از ارتودنسی چقدر برای سلامت کلی و ظاهر دندان‌ها اهمیت دارد. ما همه چیزهایی را که باید در مورد نقش حیاتی بهداشت دهان و دندان بدانید و اینکه چرا برای حفظ سلامت دهان و بهتر شدن صورت و لبخندتان ضروری است، بحث خواهیم کرد!
ارتودنسی و اجزای آن
در ساده‌ترین مفهوم، ارتودنسی به «صاف کردن» دندان‌ها و «تراز کردن» فک‌ها اشاره دارد. اگرچه این مفهوم ممکن است صرفا در مورد ظاهر باشد و چندان مهم به نظر نرسد؛ اما در واقع تاثیر زیادی اول بر سلامت دهان و بعد روی ظاهر افراد دارد. افرادی که دندان‌های شلوغ یا کج دارند، اغلب دچار مشکلات زیادی در لثه و استخوان فک خود می‌شوند که می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شود.
بریس یا دستگاه ارتودنسی از چند قسمت تشکیل شده‌اند:
براکت ها
که ساختارهای مربعی‌شکل هستند که بر هر دندان ثابت می‌شوند و نام دیگر آن‌ها نگین ارتودنسی است.
سیم کمانی
که هر براکت را به هم متصل می‌کند.
نوارهای الاستیک
که در اطراف براکت قرار می‌گیرند و سیم کمانی را در جای خود نگه می‌دارند.
مراقبت از ارتودنسی در مقایسه با مراقبت‌های دندانی
اگرچه هر دو موضوع مراقبت از ارتودنسی و مراقبت دندانی به سلامت دهان و دندان مربوط می‌شوند،؛ اما بین این دو تفاوت‌هایی وجود دارد. متخصصان ارتودنسی، بیمارانی را که دارای مشکلاتی مانند به هم نرسیدن دندان‌ها، کجی و شلوغی دندان‌ها در فک هستند به وسیله بریس یا دستگاه‌های ارتودنسی درمان می‌کنند. بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد با استفاده از تکنولوژی روز دنیا، جدیدترین و مطمئن‌ترین درمان‌های ممکن را به بیماران خود ارائه می‌دهد.
اما مراقبت از ارتودنسی به غیر از رعایت بهداشت و سلامت دهان و دندان، روی حفظ و نگهداری بریس‌ها نیز تمرکز دارد. این اصول نگهداری شامل آموزش‌هایی است که متخصص ارتودنسی به بیمار می‌دهد تا بیمار بتواند از دستگاه ارتودنسی خود مراقبت کند.
عدم توجه به مراقبت از ارتودنسی
همان‌طور که گفته شد، مراقبت از ارتودنسی دو وجه دارد. وجه اول، بهداشت ارتودنسی و مراقبت‌های دهان و دندان بوده و وجه دوم که بسیار مهم است و کمتر به آن توجه شده، شامل اصول نگهداری و مراقبت از خود دستگاه‌های ارتودنسی می‌شود.
اگر در صورت عدم توجه به مراقبت از ارتودنسی، بریس یا دستگاه ارتودنسی کسی بشکند، حتما و فورا باید به ارتودنتیست خود مراجعه کند؛ زیرا بریس ارتودنسی شکسته، دندان‌ها را درمان و اصلاح نخواهد کرد!
از پیامدهای ناشی از عدم توجه به مراقبت از ارتودنسی شکستن، شل شدن یا وارد شدن هر گونه آسیب به انواع دستگاه‌های این درمان است. این بی‌توجهی مشکلات زیر را می‌تواند در پی داشته باشد:
- دستگاه ارتودنسی آسیب‌دیده به معنای افزایش جلسه‌های دندانپزشکی است. وقتی دستگاه یا بریس ارتودنسی صدمه می‌بیند، هزینه جلسه یا حتی جلسه‌های اضافی و همچنین هزینه خسارت ناشی از جبران آسیب نیز به هزینه‌های درمان اضافه می‌شود.
- آسیب دیدن دستگاه ارتودنسی، ممکن است ناراحتی و درد بیشتری برای بیمار در پی داشته باشد.
- آسیب دیدن دستگاه ارتودنسی به معنی افزایش طولانی‌تر زمان درمان نیز هست.
موارد مراقبت از ارتودنسی
بعد از اتصال دستگاه ارتودنسی به دندان، ارتودنتیست متخصص روش‌های اصولی و فنی مراقبت از ارتودنسی را به بیمار خود آموزش می‌دهد. موارد زیر نیز در نحوه مراقبت از ارتودنسی مفید هستند:
مراقبت از ارتودنسی و عدم برخورد اشیا با ارتودنسی
اوایل نصب دستگاه ارتودنسی ممکن است بیمار دچار درد و ناراحتی شود و گاهی وسوسه می‌شود که با خلال دندان و سایر وسایل به ارتودنسی خود ضربه بزند. بهتر است بیمار به جای تلاش برای کاهش درد در خانه، از دندانپزشک خود کمک بخواهد؛ زیرا در صورت صلاحدید می‌توان با یک تنظیم مجدد سیم یا استفاده از موم بیشتر، درد و ناراحتی را کاهش داد.
مراقبت از ارتودنسی و نخوردن غذاهای چسبانک و سفت
بیشتر مردم حجم غذای خود را کاهش می‌دهند؛ اما این درست نیست و فقط باید از غذاهای خمیری یا چسبناک، سفت و یا ترد خودداری کرد. گاز زدن میوه، سبزیجات و… نیز می‌تواند به ارتودنسی آسیب برساند؛ پس، یهتر است آن‌ها را به قطعه‌های کوچک برش داد و سپس میل کرد. البته منع مصرف غذاهای قندی و نشاسته‌ای در مراقبت از ارتودنسی بیشتر در مورد آسیب زدن به دندان‌ها است؛ زیرا آن‌ها را دچار مشکلاتی مانند پوسیدگی می‌کند.
نکات مهم تغذیه بعد از ارتودنسی
مراقبت از ارتودنسی و عدم جویدن مواد سفت
عادت‌های ناپسندی مانند جویدن ناخن، سیگار و قلیان کشیدن، فشار دادن غیرطبیعی زبان به دندان‌های تحت درمان ارتودنسی، جویدن مداد، شکستن فندق و پسته و بریدن چسب با دندان نیز می‌تواند بریس‌ها را بشکند. بنابراین، بهتر است قبل از اتصال دستگاه ارتودنسی به دندان‌ها، این عادت‌ها را ترک کرد.
مراقبت از ارتودنسی و استفاده از محافظ دندان
استفاده از کلاه ایمنی و محافظ دندان هنگام انجام ورزش‌هایی مانند بوکس، موتور سواری، دوچرخه‌سواری، انواع ورزش‌های رزمی و … ، یکی از موارد مهم مراقبت از ارتودنسی محسوب می‌شود. البته، انجام ندادن ورزش‌های سنگین و تماسی مانند بوکس، رزمی و … تا پایان درمان می‌تواند بسیار موثر باشد.
مراقبت از ارتودنسی و ملایم مسواک زدن
برخی از افراد سفت و سخت مسواک می‌زنند یا محکم نخ دندان می‌کشند. این امر در حالت عادی اشتباه است و هنگام درمان ارتودنسی که حساسیت بالاتر است نیز باید از این کار خودداری شود. بیمار باید ابتدا یک مسواک نرم تهیه کند و بعد از دندانپزشک خود بخواهد روش درست مسواک زدن را که باعث اعمال نیروی کمتری بر ارتودنسی می‌شود به او آموزش دهد.
هنگام آسیب دیدن بریس ارتودنسی چه باید کرد؟
عدم رعایت مراقبت از ارتودنسی منجر به صدمه دیدن بریس‌ها می‌شود. اقداماتی که زمان آسیب دیدن دستگاه باید انجام داد با توجه به قسمتی که دچار خرابی شده متفاوت است.
صدمه به سیم ارتودنسی
به‌ندرت پیش می‌آید که سیم فلزی متصل‌کننده براکت بشکند. اما سیم‌ها می‌توانند شکسته یا جابجا شوند؛ مخصوصا زمانی که در اثر تروما به صورت یا سر ضربه وارد می‌شود.
فشار دادن یا چسبیدن سیم به لثه یا دندان
اول باید بیمار مشخص کند که سیم چه قسمتی از دهان را اصطلاحا می‌زند و بعد، باید سعی کند در بین نقطه تحریک‌کننده و سیم، مداد پاک کن تمیز یا یک گلوله پنبه‌ای قرار دهد. اگر نشد، می‌توان موم دندانپزشکی ارتودنسی را بین سیم و بافت‌های دردناک مالید.
شکستن و بیرون زدن
در این صورت، نباید از انبردست یا هر ابزار دیگری برای بریدن لبه‌های بیرون‌زده استفاده کرد. حتما بیمار باید توجه داشته باشد که قطعات ریز را قورت ندهد. این موضوع می‌تواند باعث آسیب زدن به بافت‌های داخلی بدن شود. در عوض، از موم برای پوشاندن لبه‌های تیز سیم نیز می‌توان استفاده کرد.
هنگام آسیب دیدن براکت‌ها چه باید کرد؟
دندان‌ها توسط سیم به هم متصل شده‌اند و هر یک از دندان‌ها یک براکت کوچک دارند که سیم را نگه می‌دارد و بیمار مجموعه‌ای از براکت‌ها را در کل برنامه درمانی خود دارد. اما متاسفانه در صورت نادیده گرفتن مراقبت از ارتودنسی، شکستن براکت یک اتفاق رایج است. هنگام آسیب دیدن براکت‌ها بهتر است موارد زیر انجام شود:
شل شدن
اگر دستگاه ارتودنسی هنوز تا حدودی به دندان چسبیده است اما می‌توان آن را تکان داد یا خود به‌راحتی تکان می‌خورد، باید با یک لایه ضخیم از موم ارتودنسی محکم شود تا زمانی که بتوان به دندانپزشک متخصص مراجعه کرد. این ماده سیم ارتودنسی را در جای خود نگه می‌دارد.
پیچ خوردن
اگر براکت از روی دندان شل شود، ممکن است روی سیم بچرخد و به زبان و لثه‌ها فشار وارد کند. در این مواقع می‌توان از موچین برای فشار دادن براکت در جای خود استفاده کرد و یک لایه ضخیم از موم ارتودنسی روی آن کشید و حتما به دندانپزشک مراجعه کرد.
درآمدن یا کنده شدن براکت
اگر بر اثر تروما ضربه‌ای به سر یا دهان وارد شود، ممکن است براکت‌ها از جای خود دربیایند یا امکان دارد سیم ارتودنسی بشکند. در این صورت، باید براکت‌ها را در صورت گم شدن پیدا کرد و آن‌ها را در یک کیسه پلاستیکی قرار داد؛ زیرا ممکن است دندانپزشک بخواهد قبل از ترمیم آسیب آن‌ها را ببیند.
تروما چیست؟ هر آنچه که باید از تروما بدانید.
نباید فراموش کرد که همه راه‌حل‌هایی که در اینجا بیان شد موقتی هستند. اگر براکتی شکسته شود، فورا باید به ارتودنتیست مراجعه شود. بهترین دندانپزشک در غرب تهران همیشه برترین راهکارها را برای مراقبت از ارتودنسی بیماران خود ارائه می‌دهد.
انتخاب بهترین متخصص ارتودنسی
انتخاب یک ارتودنتیست مجرب هم در موفقیت و کیفیت درمان ارتودنسی و همچنین در نحوه مراقبت از ارتودنسی بسیار حائز اهمیت است. بعضی از براکت‌ها متناسب با حالت دندان‌ها انتخاب نمی‌شوند و این عدم هماهنگی منجر به شکستن براکت می‌شود؛ زیرا از نظر برخی محققان، عدم تناسب دندان و براکت به‌ویژه در دندان‌های پرمولر موجب می‌شود بریس ارتودنسی در اثر سایش و اصطکاک دچار فرسایش شود یا بشکند.
سخن پایانی درباره مراقبت از ارتودنسی
تجربه ثابت کرده است که آسیب ارتودنسی همیشه با طولانی‌تر شدن درمان همراه نیست. تا زمانی که بیمار با دندانپزشک خود در تماس است، می‌تواند زود به مسیر خود بازگردد و با انتخاب بهترین دکتر برای اصلاح طرح لبخند به سمت لبخندی که می‌خواهد حرکت کند. دکتر حسینی بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد با استفاده از مهارت و دانش بالای خود و بهره‌گیری از نوین‌ترین فناوری در دندانپزشکی دیجیتال در تهران، خدمات منحصربه‌فردی را به بیماران خود ارائه می‌دهد.
وقتی دارید یک چیز چسبناک می‌خورید یا خیلی محکم مسواک می‌زنید یا تصمیم گرفته‌اید هنگام بازی بسکتبال از محافظ دهان خود استفاده نکنید، مهم نیست از چه دستگاهی استفاده می‌کردید. در صورت عدم رعایت مراقبت‌های پس از ارتودنسی نتیجه یکسان است. هر زمان که برای ارتودنسی‌های شما اتفاقی افتاد، باید با دندانپزشک خود تماس بگیرید؛ زیرا مراقبت از ارتودنسی در طول درمان بسیار مهم است.
