درمان ارتودنسی یکی از درمان‌های تخصصی دندانپزشکی است. در صورتی که ناهنجاری فکی و دندانی عمیق باشد، از هدگیر ارتودنسی استفاده می‌شود. در این مقاله به‌طور مفصل درباره این نوع درمان صحبت می‌کنیم و از توصیه‌های مهم و موثر بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد بهره می‌گیریم.
هدگیر ارتودنسی چیست؟
یک دستگاه یا ابزار درمانی ارتودنسی است که مشکلات مختلف مال اکلوژن، بایت یا عدم هم‌ترازی مربوط به موقعیت نامنظم فک‌ها را درمان می‌کند. هدگیر اغلب همراه با بریس یا دستگاه ارتودنسی استفاده می‌شود. در بعضی مدل‌ها این دستگاه با بند گردن به‌صورت یا سر فرد متصل می‌شود. رایج‌ترین گروه سنی که از هدگیر ارتودنسی استفاده می‌کنند، کودکان 9 سال به بالا هستند.
در این مرحله از زندگی، فک و استخوان‌های کودک یا نوجوان به‌سرعت در حال رشد هستند. هدگیر ارتودنسی با تغییر موقعیت فک‌ها در اوایل درمان عمل می‌کند. این موضوع می‌تواند به جلوگیری از نیاز به جراحی فک در آینده کمک کند. این روزها این وسیله مانند گذشته کاربرد زیادی ندارد؛ اما هنوز منسوخ نشده و همچنان برای انواع خاصی از مال اکلوژن موثر است.
چرا از هدگیر ارتودنسی با بریس استفاده می‌شود؟
هدگیر ارتودنسی را فقط می‌توان در ترکیب با بریس استفاده کرد. بریس‌ها فقط موقعیت دندان‌ها را اصلاح می‌کنند؛ در حالی که هدگیر می‌تواند بر رشد فک‌ها نیز تاثیر بگذارد. با این حال، اگر کودک مشکل گاز گرفتن شدید نداشته باشد، استفاده از هدگیر ارتودنسی معمولا ضروری نیست و با تشخیص بهترین دندانپزشک در غرب تهران، یکی از انواع ارتودنسی می‌تواند برای فرد کافی باشد.
آیا بزرگسالان می‌توانند از هدگیر ارتودنسی استفاده کنند؟
بزرگسالان معمولا نمی‌توانند از هدگیر ارتودنسی استفاده کنند؛ زیرا رشد فک و دندان آن‌ها کامل شده است. تنها زمانی که ممکن است از آن‌ها استفاده کنند، زمانی است که به دلیل تصادف، به اصلاح جزئی بایت یا صاف کردن دندان نیاز داشته باشند.
اگر یک بزرگسال چند دندان خود را از دست بدهد یا به هر نحوی دندانش از بین برود، ممکن است این دستگاه لازم باشد. این دستگاه دندان‌های باقی‌مانده را تا زمانی که بیمار برای کاشت ایمپلنت یا پروتز دندان آماده می‌شود، در جای خود نگه می‌دارد؛ اما بهترین دکتر ایمپلنت دیجیتال در تهران با بهره‌گیری از تکنیک‌های روز دندانپزشکی، سریع‌ترین و اثربخش‌ترین راه درمانی را به مراجعان خود ارائه می‌دهد. دندانپزشکی دیجیتال دکتر حسینی با داشتن بهترین و مجهزترین امکانات دندانپزشکی و با تکیه بر سابقه درخشان در ارائه خدمات ارتودنسی دیجیتال پیشگام است
موارد استفاده از هدگیر ارتودنسی
هدگیرهای ارتودنسی اغلب برای اصلاح مال اکلوژن‌هایی که در صورت ناهماهنگی بین فک بالا “maxilla” و فک پایین “mandible” ایجاد می‌شود، کاربرد دارند.
مال اکلوژن انواع مختلفی دارد؛ از جمله:
- کلاس دو یا اوربایت (رتروگناتیسم)؛ که در آن دندان‌های جلو و بالایی بیش از حد روی دندان‌های جلو و پایین هم‌پوشانی دارند
- کلاس سه یا آندربایت (پروژناتیسم)؛ که در آن دندان‌های جلو و پایین به همراه فک از دندان‌های جلو و بالا بیرون زده است.
- اورجت (دندان خرگوشی) و کراس بایت؛ که در آن، یک یا چند دندان بالا در داخل دندان‌های پایین قرار گرفته و به‌درستی در هنگام گاز گرفتن بیمار، در یک راستا قرار نمی‌گیرند.
برخی از مال اکلوژن‌ها می‌توانند هم‌زمان وجود داشته باشند؛ مانند اوربایت و کراس بایت.
قطعات اصلی هدگیر ارتودنسی
این قطعه دارای چندین قسمت است. این قطعات بسته به هر شرایطی، اصلاح و تنظیم می‌شوند.
قسمت‌های مختلف هدگیر ارتودنسی عبارت‌اند از:
- نوار روی سر یا اصطلاحا کلاه سر
- تسمه‌های مناسب
- کمان صورت
- نوارها و قلاب‌های الاستیک
- کاپ چانه
- پد پیشانی
- یوغ دهان
- بریس‌های ارتودنسی
همه هدگیرها از قطعات یکسانی استفاده نمی‌کنند. به‌عنوان مثال، در برخی از هدگیرها از قلاب یا نوار برای اتصال به مهاربندها استفاده می‌شود.
هدگیر ارتودنسی چگونه کار می‌کند؟
هدگیر ارتودنسی معمولا با اضافاتی مانند قلاب‌های “J” شکل (که نیروی بیشتری به فک و دندان وارد می‌کند)، نوارهای الاستیک (برای هم‌ترازی بایت)، نگهدارنده‌ها (برای نگه داشتن دندان‌ها در محل)، زنجیر برق (برای تنظیم موقعیت دندان‌ها) تقویت می‌شود. از لحاظ کارآیی سه نوع اصلی وجود دارد:
هدگیر گردنی
در پشت گردن لنگر می‌اندازد و برای اصلاح اوربایت کاربرد دارد. مال اکلوژن کلاس دو (اوربایت و اورجت) نیاز به هدگیر کششی گردنی دارد. هر دو شرایط این کلاس نیاز دارد که هدگیر ارتودنسی فک بالایی فرد را در جای خود نگه دارد؛ در حالی که نیمه پایینی به جلو حرکت می‌کند.
هدگیر با کشش بالا
به بالای سر، پشت سر و فک بالایی متصل می‌شود و مشابه هدگیر ارتودنسی گردنی، در پشت سر لنگر می‌اندازد تا اوربایت را اصلاح کند. این دستگاه رشد فک را هدایت می‌کند و هم‌ترازی را بهبود می‌بخشد. این دستگاه اغلب زمانی استفاده می‌شود که کودک دارای اپن بایت باشد. به این معنی که وقتی دهان بسته است، دندان‌های بالا و پایین با هم تماس ندارند.
اپن بایت، نوع بسیار نادری از مال اکلوژن است و ممکن است به هدگیر با کشش زیاد نیاز داشته باشد. این مشکل یک ناهماهنگی نادر است که در آن دندان‌های جلویی بالا و پایین به سمت بیرون متمایل می‌شوند. این شیب باعث می‌شود که هنگام بسته شدن دهان، دندان‌ها با هم تماس نداشته باشند.
هدگیر با کشش معکوس (ماسک صورت یا کمان)
از پدهایی تشکیل شده است که روی پیشانی و چانه لنگر می‌اندازند تا فک بالا را به جلو حرکت دهند و آندربایت را اصلاح کنند. مال اکلوژن‌های کلاس سه ممکن است نیاز به هدگیر با کشش معکوس داشته باشد. یک هدگیر با کشش معکوس، فک بالایی را تغییر می‌دهد تا فک بالا و پایین تراز شود. استفاده صحیح از هدگیر ارتودنسی می‌تواند این مشکل‌ها را اصلاح کرده و خطر جراحی فک را در آینده کاهش دهد.
پوشیدن آن می‌تواند ناراحت‌کننده و دردناک باشد؛ به‌ویژه در ابتدای درمان. اما به مرور زمان قابل تحمل می‌شود. اکثر مشکلات ناهماهنگی را می‌توان با هدگیر در حدود شش ماه اصلاح کرد. با این حال، برخی از مشکلات ممکن است تا دو سال نیز طول بکشند. استفاده از هدگیر ارتودنسی می‌تواند به نظر سخت و مشکل بیاید؛ اما مزایای استفاده طولانی‌مدت آن بسیار زیاد است.
مزایای استفاده از هدگیر ارتودنسی
استفاده از آن سه فایده اصلی دارد که عبارت‌اند از:
1. روند درمان ارتودنسی را تسریع می‌بخشد
هدگیر ارتودنسی می‌تواند زمان درمان را کوتاه کند یا در بعضی از موارد که درمان با بریس تنها سخت و پیچیده است، آن را راحت‌تر و اثربخش‌تر کند.
2. نیروی کمکی یا اضافی
در بعضی از موارد که ناهنجاری عمیق‌تر است، دندان‌ها برای حرکت به فشار بیشتری نیاز دارند. بنابراین، هدگیر ارتودنسی می‌تواند نیروی اضافی لازم را فراهم کند.
3. درمان‌های ضروری
معمولا هدگیر فقط در مواقعی توصیه می‌شود که کاملا نیاز و ضروری باشد. این دستگاه می‌تواند به درمان شرایطی مانند اوربایت شدید و آندربایت کمک کند.
عوارض جانبی هدگیر ارتودنسی
هدگیر ارتودنسی نیز مانند تمام درمان‌های دیگر، عوارض جانبی خود را دارد. برخی از بیماران عوارض جانبی جزئی را تجربه می‌کنند؛ در حالی که برخی دیگر ممکن است مشکلات جدی‌تری داشته باشند که بعضی از آن‌ها به‌ندرت پیش می‌آیند؛ مانند ایجاد (یا بدتر شدن) آپنه خواب و بروز درد غیرعادی که با گذشت زمان نیز بدتر می‌شود. اگر هر یک از این موارد برای بیمار پیش بیاید، باید هرچه سریع‌تر به دندانپزشک مراجعه شود.
به‌طور معمول، ممکن است دندان‌ها و فک در چند هفته اول درمان دچار درد خفیفی شوند. همچنین، احساس درد یا ناراحتی در زمانی که دندان‌ها در هدگیر ارتودنسی قرار می‌گیرند، طبیعی است. از این رو، دندانپزشکان مصرف ایبوپروفن یا مسکن‌های بدون نسخه “OTC” را در صورت نیاز توصیه می‌کنند. معمولا، درد پس از چند روز از بین خواهد رفت. بهترین دکتر ایمپلنت سعادت آباد با کادری ماهر و مجرب در دندانپزشکی دیجیتال در تهران، همیشه بهترین شیوه درمانی را برای مراجعان خود در نظر دارد.
نکات مهم در مورد استفاده از هدگیر ارتودنسی
- این قطعه چه برای درمان اوربایت یا آندربایت به کار رود، باید حداقل هشت ساعت در طول خواب استفاده شود. زیرا در طول این زمان هورمون رشد ترشح می‌شود و در واقع رشد اتفاق می‌افتد. در حالت ایده‌آل، باید چهار تا شش ساعت دیگر نیز در طول روز بسته شود. با این حال، زمانی که کودک در حال ورزش، بازی کردن یا غذا خوردن است، باید دستگاه را برداشت؛ اما نوشیدن از طریق نی در زمان داشتن هدگیر ارتودنسی اشکالی ندارد.
نکات مهم تغذیه بعد از ارتودنسی
- ممکن است مدتی طول بکشد تا کودک به داشتن هدگیر عادت کند. در ابتدا ممکن است استفاده از آن ناراحت‌کننده و حتی دردناک باشد. بسیاری از متخصصان ارتودنسی یک دوره افزایشی را توصیه می‌کنند که در طی آن کودک دستگاه خود را به مدت یک ساعت در روز اول استفاده کند و مدت زمان آن را هر روز افزایش دهد تا زمانی که به محدوده زمانی مورد نظر برسد. همان‌طور که درمان هدگیر ارتودنسی آغاز می‌شود، ارتودنتیست نیز فشار را تنظیم می‌کند. این امر می‌تواند در ابتدا آزاردهنده باشد، تا زمانی که کودک به آن عادت کند.
- در هر دوره‌ای از درد یا ناراحتی، کارهایی وجود دارد که می‌توان برای راحت‌تر کردن کودک انجام داد، مانند خوردن غذاهای نرم و استفاده از کیسه‌های سرد در نواحی دردناک صورت یا فک. اگرچه بعضی از مشکلات ناهماهنگی را می‌توان با کمک هدگیر ارتودنسی در کمتر از شش ماه اصلاح کرد؛ اما این غیرعادی نیست که کودک تا یک سال از آن استفاده کند.
- مراجعه منظم به بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد برای نظارت بر درمان ضروری است. هنگامی که دندان‌ها در موقعیت‌های صحیح خود قرار گرفتند، ارتودنسی می‌تواند مدت زمان استفاده از هدگیر را در هر روز کوتاه‌تر کند. درمان هدگیر ارتودنسی می‌تواند تا دو سال طول بکشد.
سخن پایانی درباره هدگیر ارتودنسی
بسیاری از کودکان ممکن است از پوشیدن headgear خودداری کنند؛ اما اگر متخصص ارتودنسی احساس کند که استفاده از آن برای اصلاح موثر مال اکلوژن ضروری است، والدین باید تمام تلاش خود را انجام دهند تا مطمئن شوند که فرزندشان از این درمان استفاده می‌کند. توضیح این نکته می‌تواند مفید باشد که با بستن مداوم هدگیر ارتودنسی خود، ممکن است زودتر درمان شوند.
هدگیر ارتودنسی وسیله‌ای است که برای درمان ناهماهنگی فک و مشکلات گاز گرفتن استفاده می‌شود. مال اکلوژن چیزی بیش از یک مشکل زیبایی است و اگر اصلاح نشود، ناهنجاری دندان‌ها می‌تواند خطراتی مانند آپنه خواب و اختلال مفصل گیجگاهی فکی “TMJ” را افزایش دهد. بهترین دکتر برای اصلاح طرح لبخند می‌تواند به‌جز درمان مال اکلوژن و نجات سلامتی، یک لبخند زیبا و دلنشین را بر صورت افراد طرح بزند.
