این روز‌ها افراد زیادی برای درمان دندان‌های ناهموار خود یا تنظیم جای دندان‌ها به سراغ ارتودنسی می‌روند. متخصصان ارتودنسی برای تسریع روند درمان یا اصلاح ناهماهنگی دندان‌ها از ابزار‌های متنوعی بهره می‌برند که یکی از مهم‌ترین این ابزارها، کش ارتودنسی یا الاستیک است.
در واقع دندانپزشکان این ابزار را به‌عنوان بخشی از درمان ارتودنسی تجویز می‌کنند؛ چرا که استفاده از الاستیک‌های ارتودنسی در کنار بریس‌های ارتودنسی از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه همراه ما باشید تا در مورد کش ارتودنسی توضیح دهیم و کاربرد کش ارتودنسی را تشریح کنیم و اهمیت استفاده از آن‌ها در کنار بریس‌های ارتودنسی را بازگو کنیم.
الاستیک یا کش ارتودنسی چیست؟
الاستیک یا کش ارتودنسی (Elastics)؛ ازجمله لوازم مصرفی در ارتودنسی در شیوه ارتودنسی ثابت هستند که به کمک بریس یا سیم ارتودنسی به درمان ناهنجاری‌هایی مثل اوربایت، آندربایت، دیپ بایت و سایر ناهنجاری‌ها کمک می‌کنند. این کش‌ها پلاستیک‌های حلقوی هستند که توسط متخصص ارتودنسی و به منظور کمک به حرکت دندان‌ها در جهات خاص از یک براکت به براکت دیگر متصل می‌شوند.
جنس کش ارتودنسی از چیست؟
این کش‌ها هم از لاتکس و هم از موادی به غیر از لاتکس ساخته می‌شوند. پرمصرف‌ترین و متداول‌ترین نوع کش‌ها در ارتودنسی، کش‌های ساخته‌شده از لاتکس است. از آنجا که برخی از افراد به لاتکس حساسیت دارند، می‌توان از نوع غیرلاتکسی آن نیز استفاده کرد. کش ارتودنسی که از لاتکس طبیعی ساخته شده است، دارای رنگ مایل به زرد است؛ در حالی که نمونه‌های عاری از لاتکس کاملا شفاف هستند. کش ارتودنسی لاتکس معمولا تا ۲۴ ساعت قدرت کشش خود را حفظ می‌کند.
کش ارتودنسی چگونه عمل می‌کند؟
شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که چگونه این کش‌های نازک و کوچک به مرتب شدن دندان‌های ما کمک می‌کنند؟ در جواب باید گفت هر ابزاری در ارتودنسی به منظور خاصی استفاده می‌شود که کش‌ها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. کش‌های ارتودنسی با وارد کردن فشار به‌صورت متناوب و محدود می‌توانند دندان‌های ما را به‌صورت نامحسوس جابجا کنند. در نظر داشته باشید این اتفاق زمانی می‌افتد که کش‌ها در کنار براکت‌ها، سیم و سایر اجزای ارتودنسی استفاده شوند.
انواع کش ارتودنسی از نظر کاربرد
کش‌های ارتودنسی انواع مختلفی دارند که در ادامه به معرفی انواع آن‌ها و کاربرد‌های‌شان می‌پردازیم:
1. اورینگ(O-ring)
اورینگ، کش کوچکی است که دور هر براکت قرار می‌گیرد و از آن برای نگه داشتن سیم در شیار براکت استفاده می‌شود. الاستیک ارتودنسی اورینگ در رنگ‌های مختلف و برای حفظ سیم ارتودنسی داخل براکت‌ها استفاده می‌شود.
2. رابر بند(Rubber band)
رابر بند تا حدی بزرگ‌تر از کش اورینگ است؛ اما همان تنوع رنگ را دارد و از آن برای وارد کردن فشار به فک استفاده می‌شود تا بایت اصلاح شود و حالت دیپ‌بایت وآندربایت کاهش یابد. روش‌های مختلفی برای رابر بند وجود دارد که پرکاربرد‌ترین آن‌ها قوس داخلی از بالا به پایین است.
معرفی انواع ارتودنسی در دندانپزشکی
انواع کش ارتودنسی از نظر نوع اتصال
کش‌های ارتودنسی علاوه بر دو مدل اورنیگ و رابربند، از نظر اتصال نیز به مدل‌های مختلفی تقسیم می‌شوند که در ادامه به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت:
1. الاستیک ارتودنسی کلاس 1
کش در این کلاس، به براکت قلابدار دندان نیش فک بالا و دندان آسیاب همین ردیف متصل می‌شود و فاصله بین این دندان‌ها را با نزدیک کردن دندان‌ها به هم می‌بندد. این کش بر روی دندان‌های فک پایین نیز قابل استفاده است.
2. الاستیک ارتودنسی کلاس 2
این نوع کش معمولا از هوک (قلاب) نیش بالا به قلاب آسیاب اول یا دوم پایین متصل می‌شود. این کش به حرکت رو به عقب دندان‌های بالا و حرکت رو به جلوی دندان‌های پایین کمک می‌کند.
3. الاستیک ارتودنسی کلاس 2 مثلثی
این نوع کش نیز مانند الاستیک کلاس 2 از هوک دندان نیش بالا شروع می‌شود و در یک راس به هوک دندان آسیای کوچک (یا دندان نیش پایین) و در راس دیگر به هوک دندان آسیاب اول یا دوم متصل می‌شود و یک مثلث ایجاد می‌کند.
4. الاستیک ارتودنسی کلاس 3
این نوع کش باعث می‌شود که دندان‌های بالایی به سمت جلو و دندان‌های پایین به سمت عقب با سرعت بیشتری حرکت کنند. پیکربندی کش در این وضعیت برعکس کلاس 2 است؛ به این شکل که کش به قلاب براکت دندان نیش فک پایین و دندان آسیاب فک بالا متصل می‌شود.
5. الاستیک ارتودنسی کلاس 3 مثلثی
در این پیکربندی مشابه کلاس 2 مثلثی و برعکس آن، کش ارتودنسی به براکت قلابدار دندان نیش پایین، دندان آسیاب کوچک و دندان آسیاب بزرگ فک بالا متصل می‌شود.
6. الاستیک ارتودنسی کلاس مستطیلی
در این پیکربندی کش‌ها به 2 دندان از هر فک متصل می‌شوند و به شکل مستطیل در می‌آیند. هدف از این وضعیت، کمک به قرارگیری 2 فک روی همدیگر است.
7. الاستیک ارتودنسی کلاس میدلاین
کش ارتودنسی در این روش توسط قلاب‌های مخصوصی که برای همین منظور تولید شده‌اند، روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. ابتدا یک سمت کش روی دندان یک سمت قرار داده می‌شود و توسط همین قلاب، کش کشیده می‌شود تا در انتهای دیگر قرار داده شود.
8. الاستیک ارتودنسی کراس بایت
برای اصلاح کراس بایت بهترین حالت این است که کش از داخل قوس فکی بالا به قوس فکی پایین متصل شود.
9. الاستیک ارتودنسی مثلثی قدامی
به منظور جابجایی و حرکت دندان‌ها به جلو و عقب، کش‌های ارتودنسی مثلثی می‌توانند انتخاب مناسبی باشند. از این پیکربندی به طور خاص برای درمان اپن بایت (فاصله بین فک بالا و پایین در جلوی دهان) استفاده می‌شود.
کاربرد کش ارتودنسی
معمولا از این کش‌ها برای عقب یا جلو کشیدن فک‌ها استفاده می‌شود. حتی ممکن است برای حرکت یکی از فک‌ها در جهت عرضی از این کش استفاده شود. انجام این کار، به‌تنهایی از انواع ارتودنسی ثابت برنمی‌آید و تنها باید از الاستیک‌ها استفاده کرد.
به عبارت دیگر، کش (الاستیک یا رابر بند) قوس فک را رو به جلو یا عقب می‌کشد تا با دندان‌های بالا و پایین ردیف شود، لبخند زیباتر شود و دندان‌ها به‌خوبی روی هم قرار گیرد.
در نظر داشته باشید که توجه به توصیه‌های پزشکی، همکاری و داشتن یک برنامه منظم در استفاده از کش ارتودنسی در مدت زمان درمان به حصول یک نتیجه خواهد انجامید. این کش‌ها معمولا به شکل مرتب روی براکت‌های خاص قرار داده می‌شوند و باید به‌طور مرتب جایگزین شوند تا موثر واقع شوند.
بخش‌های مختلف کش ارتودنسی
ویژگی‌های کش‌های ارتودنسی بر اساس تغییر در اندازه آن متفاوت است. قدرت کشسانی در سایزهای مختلف است که باعث تغییر در میزان کشسانی آن‌ها می‌شود. کش ارتودنسی اساسا دارای سه مولفه یا سه بخش مهم است:
1. استحکام
قدرت کش‌ها معمولا دارای سطوح مختلف از سبک تا فوق سنگین متغیر است که واحد اونس نشان‌دهنده این قدرت آن‌ها است. در واقع به مرور زمان قدرت کش‌ها زیاد می‌شود.
2. قطر
قطر به عرض کش اشاره دارد و با توجه به فاصله لازم برای کشش برای اتصال دو براکت می‌تواند متفاوت باشد. کش‌های ارتودنسی قطر‌های متفاوتی دارند که کوچک‌ترین آن 8/1 اینچ و بزرگ‌ترین آن 8/3 اینچ است.
3.نام کش‌های ارتودنسی
کش‌های ارتودنسی نشانه و نام خاص خود را دارند و انتخاب درست آن‌ها در روند درمانی بسیار اهمیت دارد. برچسب‌گذاری کش‌های ارتودنسی بسیار مهم است؛ چرا که استفاده از کش‌های نامناسب با نوع درمان، می‌تواند آسیب‌های جدی برای شما ایجاد کند.
مزایای کش ارتودنسی
استفاده از کش ارتودنسی به هنگام پشت سر گذاشتن پروسه درمانی ارتودنسی دندان‌ها از مزایای بسیار زیادی برخوردار است که در ادامه به چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها اشاره خواهیم کرد:
- ارزان بودن کش‌های ارتودنسی نسبت به سایر ابزارها
- انعطاف‌پذیر بودن
- کارآمد بودن برای اصلاح انواع مشکلات و ناهنجاری‌های فک و دندان
- راحتی در تعویض و برداشتن کش‌های ارتودنسی
- اصلاح موقعیت دندان‌های فک بالا و پایین و قرارگیری آن‌ها در جایگاه اصلی خود
- تسریع روند بهبودی و موفقیت‌آمیز بودن پروسه درمانی فرد
- اصلاح بایت یا فک‌های عقب یا جلو آمده و فیت شدن دندان‌ها و فک بالا و پایین بر روی یکدیگر
معایب کش ارتودنسی
کش ارتودنسی علی‌رغم داشتن مزایایی که به آن‌ها اشاره کردیم، معایبی نیز دارد که شامل موارد زیر است:
- ممکن است با گذاشتن کش تا مدتی دچار زخم در دهان شوید؛ اما طبیعی است و جای نگرانی وجود ندارد.
- اگر برای مدت طولانی و با اعمال نیروی بیش از حد از آن‌ها استفاده شود، ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد.
- اگر در کنار سیم ارتودنسی از کش استفاده می‌کنید، احتمالا در خوردن غذاهای جامد یا غذاهایی که نیازمند جویدن زیاد هستند، به مشکل بربخورید و باید کش را دربیاورید.
مدت زمان استفاده از کش ارتودنسی
از دیگر نکاتی که هنگام استفاده از کش مخصوص ارتودنسی دندان باید درنظر گرفت، زمان استفاده از این کش‌هاست که بدون اجازه پزشک معالج نباید خودسرانه مدت زمان توصیه‌شده برای استفاده از آن را بیشتر یا کمتر کرد. معمولا ارتودنتیست روند درمان را بررسی کرده و با توجه به آن، مدت زمان استفاده از کش‌های ارتودنسی را تعیین می‌کند.
بهتر است کش ارتودنسی از زمانی که تجویز می‌شود تا زمانی که متخصص گفته، همیشه و به‌صورت مداوم به براکت‌ها متصل باشند. هرقدر بیشتر از این کش‌ها استفاده کنید، طول درمان شما نیز نسبتا کمتر خواهد شد. به این نکته توجه داشته باشید که چون تعداد زیادی کش به شما داده شده است، برای حفظ خاصیت کشسانی آن‌ها، حتما در طول روز دست‌کم 3 بار آن‌ها را تعویض کنید تا شل نشوند یا از کار نیفتند.
نکات مربوط به نگهداری و استفاده از کش ارتودنسی
نکات بسیاری وجود دارد که در هنگام استفاده و نگهداری از کش ارتودنسی باید به آن توجه داشته باشید که ما در ادامه چند مورد از مهم‌ترین آن‌ها را به شما معرفی می‌کنیم:
1. استفاده از کش ارتودنسی دندان باعث درد گرفتن دندان‌ها و فک می‌شود؛ اما این درد پس از چند روز از بین می‌رود.
2. استفاده از کش‌ها زمانی موثر خواهد بود که به‌صورت مداوم از آن‌ها استفاده کنید. بنابراین، تا آنجا که برای‌تان مقدور است از آن‌ها در طول شبانه‌روز استفاده کنید. برای مثال، اگر حتی می‌توانید حین غذا خوردن از آن‌ها استفاده کنید، حتما این کار را انجام دهید.
3. هر زمان کش پاره شد یا حس کردید خیلی شل شده است، آن را تعویض کنید.
4. در هنگام عوض کردن کش ممکن است درد را حس کنید. پس، سعی کنید به‌آرامی این کار را انجام دهید.
5. حتما در طول روز 4 بار کش‌ها را عوض کنید؛ چراکه خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند.
6. کش ارتودنسی می‌تواند محل مناسبی برای تجمع پلاک‌ها و باکتری‌ها باشد. به همین دلیل بعد از خوردن هر وعده غذایی باید مسواک بزنید. در هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن می‌توانید کش ارتودنسی را از دهان خود خارج کنید.
7. توصیه‌های ارتودنتیست خود را بسیار جدی بگیرید و به‌طور منظم به آن‌ها عمل کنید. هر زمانی که متخصص ارتودنسی استفاده از کش‌ها را برای شما در نظر گرفته است، حتما باید از کش‌ها استفاده کنید.
8. به هیچ عنوان تعداد کش‌های ارتودنسی را به دلخواه خود بیشتر نکنید تا زودتر نتیجه بگیرید. حتما همان تعدادی را که متخصص ارتودنسی گفته، استفاده کنید.
9. سعی کنید همواره بسته کش‌های خود را به همراه داشته باشید.
10. از کش‌هایی که متخصص ارتودنسی تجویز کرده استفاده کنید و از کش‌هایی که مورد تایید نیست، استفاده نکنید.
قیمت ارتودنسی دندان و دلایل تفاوت هزینه ارتودنسی
سخن پایانی
در این مطلب تلاش کردیم تا به‌طور مفصل به موضوع کش ارتودنسی، کاربرد کش ارتودنسی، مزایا و معایب و نکات مربوط به نگهداری و استفاده از آن بپردازیم. بارها ثابت شده است که چنانچه بیماران مطابق دستور توصیه شده از کش ارتودنسی استفاده کنند، مدت زمان درمان آن‌ها به‌طور چشمگیری کاهش می‌یابد.
اگر شما هم به ارتودنسی نیاز دارید، با مراجعه به دکتر حسینی بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد می‌توانید خدمات ارتودنسی دیجیتال را با بهترین کیفیت و در اسرع وقت دریافت کنید. دندانپزشکی دیجیتال دکتر حسینی با داشتن بهترین و مجهزترین امکانات دندانپزشکی و با تکیه بر سابقه درخشان در ارائه خدمات ارتودنسی دیجیتال پیشگام است.
