پروتز متحرک
پروتز دندان مجموعه‌ای از دندان‌های مصنوعی است که با نوار فلزی یا پلاستیکی به گونه‌ای به هم متصل می‌شوند که کاملاً اندازه دهان بیمار باشند.هدف نهایی قرار دادن پروتز متحرک، فراهم کردن تعادلی عملکردی از نظر زیبایی طرح لبخند و نیز از نظر فیزیولوژیکی است.وظیفه پروتز دندان بازیابی عملکرد دهان، فک‌ها و ساختارهای نزدیک مرتبط است که این کار از طریق قرار دادن پروتز متحرک، ثابت و نیمه‌متحرک ممکن می‌شود.
از دست دادن یک یا چند دندان تغییرهایی را در چهره فرد ایجاد می‌کند و اختلال‌های آواشناختی یا جویدن را به دنبال دارد. نبود یک یا چند دندان را می‌توان با پروتزهایی مانند بریجهای دندانی، دندان مصنوعی متحرک (دندان مصنوعی اسکلتی یا نیمه‌آکریلیک) یا با استفاده از ایمپلنت توسط متخصص ایمپلنت جبران کرد.
اگر تنها یک جفت دندان از دست رفته باشد، ایمپلنت دندان مناسب‌ترین روش خواهد بود. در واقع با روش‌های زیبایی دندان نظیر انجام ارتودنسی بزرگسالان و کودکان، بریج، ایمپلنت دندان و… می‌توان دندان‌های صاف و مرتبی داشت.
انواع پروتزهای متحرک دندان
پروتزهای کامل
این دندان‌های مصنوعی با هدف جایگزینی تمام دندان‌های کشیده شده دو سمت استخوان گونه طراحی می‌شوند. این نوع پروتز متحرک به گونه‌ای ساخته می‌شود که بتوان آن را یک ماه پس از کشیدن دندان‌ها در دهان گذاشت.
دندان مصنوعی کامل متعارف را تنها پس از کشیدن تمام دندان‌ها و التیام کامل بافت‌های لثه می‌توان در دهان قرار داد که معمولاً چند ماه زمان می‌برد. دندانپزشک پیش از این عمل قالبی را از استخوان گونه تهیه می‌کند.
مزیت پروتز فوری این است که بیمار مجبور نیست مدتی طولانی بدون دندان باشد؛ اما نقطه‌ضعف کاشت ایمپلنت دندان این است که چند ماه پس از قرارگیری در دهان باید فاصله بین دندان مصنوعی و فک پر شود؛ چون استخوان طی فرایند التیام تغییر شکل می‌دهد.
پروتز دندان جزئی
این نوع پروتز، در دو حالت ثابت و متحرک، در فاصله ایجادشده بین دندان‌های سالم قرار داده می‌شود.
دندان مصنوعی ثابت یا “بریج دندان” به طور ثابت به وسیله سیمان مخصوص دندانپزشکی در فاصله ایجاد شده کاشته می‌شود. بریج راحت است و ظاهری طبیعی دارد؛ اما هزینه آن اندکی بالاتر از دندان مصنوعی و پروتز متحرک دندان است.
دندان مصنوعی متحرک معمولاً با پرچی فلزی به دیگر دندان‌ها ثابت می‌شود یا به آن‌ها گیر داده می‌شود. این نوع پروتز را می‌توان روی دندان‌ها یا بیرون دندان‌ها ثابت کرد. امکان درآوردن دندان از دهان برای تمیز کردن آن و راحت‌تر کنار آمدن با آن از مزایای ساخت دندان مصنوعی متحرک است.
نوع دیگر دندان مصنوعی سوپرا یا فوقانی نامیده می‌شود که دندان مصنوعی کاملی است که داخل دهان قرار داده می‌شود تا روی ایمپلنت‌ها یا دندان‌های باقی‌مانده را بپوشاند.
انواع پروتزهای ثابت دندان
بریجهای باندشونده با رزین
بریج‌ها بیشتر برای جایگزینی دندان‌های پیشین استفاده می‌شوند که مانند دندان‌های آسیا تحت فشار جویدن قرار ندارند. این نوع بریج‌ها باله‌هایی دارند که از هر طرف به دندان‌های مجاور سالم متصل می‌شوند بدون اینکه نیاز به تراش دادن دندان‌های دیگر وجود داشته باشد. ظاهر و کارکرد یک بریج باندشونده با رزین بهتر از دندان مصنوعی متحرک است؛ اما قوی‌تر از پل دندانی ثابت به نظر نمی‌رسد و معمولا به اندازه ایمپلنت دندانی کارآیی و دوام ندارد
رایج‌ترین روش جایگزین ایمپلنت‌های دندانی برای یک دندان ازدست‌رفته، بریجهای ثابت است. این بریج‌ها به تراش دادن یا تخریب عمدی دندان‌های دیگری که برای اتصال و ساپورت بریج مورد استفاده قرار می‌گیرند نیاز ندارند. بریجهای ثابت متکی بر دندان مانع از رشد طبیعی استخوان زیرین خود می‌شوند و بنابراین به مرور زمان موجب تحلیل آن می‌شوند. بریج‌ها به‌طور کلی پس از 5 تا 10 سال از بین می‌روند؛ زیرا بیماران نمی‌توانند از نخ دندان برای تمیز کردن آن‌ها استفاده کنند و سطح پایه دندان در زیر و اطراف پل دندانی به‌شدت در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرد.
ایمپلنت‌ها برای جایگزینی یک یا تمام دندان‌های ازدست‌رفته مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف ازاین جایگزینی‌های دندانی در دندانپزشکی، بازگرداندن کارآیی دندان و همچنین زیبایی به بیمار است. ایمپلنت‌ها فقط متکی به استخوان هستند و هیچ‌گونه تاثیری بر دندان‌های اطراف خود ندارند. ایمپلنت دندانی از این حیث که هیچ اثری بر دندان‌های مجاور ندارد و تغییری در آن‌ها ایجاد نمی‌کند یک روش محافظه‌کارانه محسوب می‌شود. به‌علاوه، به این دلیل که ایمپلنت‌ها درون ساختار استخوان قرار می‌گیرند بسیار پایدار هستند و هم از نظر ظاهری هم از نظر حس درونی فرد، مانند دندان‌های طبیعی به نظر می‌رسند.
فرایند تهیه پروتز چقدر زمان می‌برد؟
فرایند کامل پروتز و کاشت دندان طبیعی، از اولین تا آخرین جلسه دو هفته تا یک و نیم یا دو ماه یا حتی بیشتر زمان می‌برد. پروتزهای موقت برای جلوگیری از بروز ناراحتی و به منظور استفاده تا زمان آماده شدن پروتزهای دائمی تهیه می‌شود. پزشک سعی می‌کند مرحله موقت پروتز تا حد امکان کوتاه باشد و بیمار کمترین میزان ناراحتی را تحمل کند.
مراقبت از پروتز
مراقبت از پروتز ثابت شبیه به مراقبت از دندان‌های سالم است؛ یعنی پروتز را باید با مسواک و خمیر دندان تمیز کرد و از دهانشویه و نخ دندان استفاده کرد. افراد دارای پروتزهای متحرک (پلاک) نیز باید به بهداشت دهان خود اهمیت بدهند و پروتز را هر روز پس از صرف غذا بشویند و آن را با روش‌هایی چون استفاده از قرص‌های مخصوص پاک‌کننده دندان ضدعفونی کنند تا نفسی بدبو نداشته باشند. از آنجا که این افراد مقدار اکسیژن فعال زیادی دارند، پروتز ثابت را باید در فاصله‌های زمانی کوتاه به‌خوبی تمیز کنند.
اگر به پروتز متحرک نیاز دارید، می‌توانید به دندانپزشکی دیجیتال دکتر محمدرضا حسینی مراجعه کنید. علاوه بر امکانات پیشرفته این دندانپزشکی، سابقه درخشان و تجربه دکتر حسینی هم می‌تواند در فرایند پروتز متحرک به شما کمک کند.
