اگر الان این مطلب را می‌خوانید، احتمالاً برای معاینه دندان‌های‌تان رادیوگرافی (اصطلاح دندانپزشکی برای عکس‌های اشعه ایکس) گرفته شده است و تازه متوجه شده‌‌اید که دندان پوسیده دارید. به احتمال زیاد نمی‌توانید از روی عکس پوسیدگی را شناسایی کنید یا اگر دندانپزشک به شما گفته است که چند دندان پوسیده دارید، گیج شده‌‌اید و از روی عکس نمی‌توانید دندان سالم و پوسیده را تشخیص دهید. خبر خوب اینکه تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس اشعه ایکس به مهارت کمی نیاز دارد.
نحوه کار اشعه ایکس و رنگ بخش‌های مختلف دندان در عکس
هنگام جستجوی پوسیدگی روی دندان، دندانپزشک به دنبال هر علامتی می‌گردد که نشان دهد تراکم غیرطبیعی بافت‌های سخت کلسیفیه دندان (مینای دندان / عاج) باشد. هنگامی که دندانپزشک رادیوگرافی می‌گیرد، بافت‌های معدنی سخت دندان، برخی از تابش (اشعه ایکس) را از خود عبور نمی‌دهند. در نتیجه، این بخش‌های تصویر از نظر رنگ روشن‌تر به نظر می‌رسند. (این قسمت‌های فیلم به این اندازه تیره نمی‌شوند؛ زیرا اشعه ایکس کمتری به بافت دندان نفوذ می‌کند.)
در اشعه ایکس، ساختار سخت دندان با رنگ روشن دیده می‌شود. پوشش خارجی مینای دندان روشن‌ترین رنگ را دارد. این موضوع به این دلیل است که محتوای مواد معدنی در مینای دندان نسبت به سایر بخش‌های دندان بیشتر است. در مقایسه، لایه عاج ظاهری تا حدودی تیره‌تر روی فیلم دارد و فضای توخالی داخل دندان (محفظه پالپ، مکانی که بافت عصبی در آن قرار دارد)، تاریک‌ترین بخش دندان در عکس است. دلیل این موضوع این است که در پالپ بیشتر ضخامت دندان از بافت نرم تشکیل شده است. بنابراین، درصد بیشتری از اشعه ایکس قادر به عبور از آن هستند.
در عکس اشعه ایکس، پوسیدگی‌ها به‌صورت نواحی تیره روی دندان دیده می‌شوند. پوسیدگی‌ها از لایه بیرونی پوشاننده دندان به نام مینا شروع می‌شوند که روشن‌ترین رنگ را در عکسبرداری با اشعه ایکس دارد. سپس، به سمت لایه زیر مینا به نام عاج پیش می‌روند که در عکس اشعه ایکس رنگ تیره‌تری نسبت به مینا دارد. پوسیدگی‌ها را نباید با عصب دندان که تیره‌ترین رنگ را دارد اشتباه گرفت؛ زیرا کاملا از بافت نرم تشکیل شده است. وقتی اشعه ایکس روی صفحه بزرگنمایی می‌شود و بیش از چند ثانیه به آن نگاه می‌شود، این نواحی تیره در مینا و عاج آشکارتر می‌شوند. تغییر در رنگ یا سایه‌های خاکستری در اشعه ایکس مربوط به تغییر در تراکم ساختار دندان است که می‌دانیم ناشی از پوسیدگی دندان است.
نحوه تشخیص پوسیدگی دندان از طریق اشعه ایکس
تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس رایج است؛ چرا که معمولا پوسیدگی‌های بین دندانی با معاینه بالینی و بدون عکسبرداری با اشعه ایکس قابل تشخیص نیستند؛ مگر اینکه خیلی بزرگ باشند.
بهداشت دهان و دندان چیست؟ رعایت بهداشت فردی
اگر پوسیدگی دندان‌تان در معرض دید است و بزرگ‌تر از چیزی است که در عکس به نظر می‌رسد تعجب نکنید. دلیلش این است که عکس اشعه ایکس، نمایشی دوبعدی از یک جسم سه‌بعدی است. بنابراین، ساختار دندان سالم می‌تواند بر روی پوسیدگی‌ها قرار گیرد. نواحی قهوه‌‌ای پوسیدگی (پوسیدگی) در عاج هستند. عاج زمانی که سالم باشد رنگ زرد روشن دارد:
احتمالا شما هم دیده‌‌اید که حین ترمیم دندان پوسیده، پس از تمیز کردن پوسیدگی‌ها و حذف تمام آن‌ها، جای خالی را با ماده‌‌ای پر می‌کنند. این پرکردگی‌ها در عکس روشن‌ترین و سفیدترین نقاط هستند.
اگر نواحی تیره در اشعه ایکس فقط در مینای دندان باشد، می‌توان با مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و استفاده از فلوراید آن‌ها را برطرف کرد. هر گاه این نواحی تیره از مینای دندان فراتر روند و به عاج کشیده شوند، برگشت‌ناپذیر خواهند بود. در این وضعیت، درمان توسط دندانپزشک توصیه می‌شود. اگر پوسیدگی‌های برگشت‌ناپذیر به‌سرعت درمان نشوند، پوسیدگی‌ها به سمت عصب پیش می‌روند، عصب را عفونی می‌کنند و باعث درد می‌شوند. در این صورت، دندان نیاز به درمان ریشه و روکش دارد که گران‌‌تر و وقت‌گیرتر است.
معرفی انواع مسواک، مزایا و معایب آن‌ها
در عکس بالا اشعه ایکس پوسیدگی‌های متعدد با عمق و نزدیکی متفاوت به عصب را نشان می‌دهد. پوسیدگی‌ها قسمت‌های تیره دندان به غیر از عصب تیره در مرکز دندان‌ها هستند. دورترین دندان سمت چپ باعث درد شده؛ زیرا پوسیدگی به عصب رسیده است. در نسخه دوم از همان اشعه ایکس، خطوط زرد پوسیدگی‌ها را مشخص می‌کند و خطوط قرمز عصب را مشخص می‌کند. تمام پوسیدگی‌های تصویر بالا با پر کردن قابل درمان هستند. اما متأسفانه دندانی که در سمت چپ قرار دارد، به درمان ریشه و روکش نیاز دارد.
به تعویق انداختن درمان پوسیدگی در زمانی که برگشت‌پذیر نیستند، منجر به وارد شدن آسیب بیشتر و ایجاد درد بیشتر دندان می‌شود که نیازمند درمان تهاجمی‌تر و پرهزینه‌تر است.
تشخیص عملکرد پزشک در ترمیم دندان
اگر پوسیدگی‌ها درست ترمیم نشوند، به احتمال زیاد پوسیدگی دوباره عود خواهد کرد و ممکن است به عصب دندان برسد. علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک دندان را به‌خوبی پر نکند و لبه تیز با کوتاه و بلندی داشته باشد.
بیماران باید از دندانپزشک خود انتظار داشته باشند که بالاترین کیفیت درمان را ارائه دهد. انتظار نمی‌رود بیماران بتوانند عکس‌های اشعه ایکس را بخوانند؛ اما آگاهی از برخی از مشکلات کارهای دندانپزشکی مفید خواهد بود.
از آنجا که پرکننده‌ها فلزی و متراکم هستند، در عکسبرداری با اشعه ایکس به‌صورت نواحی روشن ظاهر می‌شوند. چه چیزی باعث می‌شود پرکردن دندان معیوب شود؟ زبری، لبه‌ها، شکل نامناسب یا آناتومی‌ای که مطابق آناتومی دندان سالم نباشد، همگی مشکلاتی هستند که می‌توانند توسط دندانپزشک ایجاد شوند.
دندانپزشکان باید تمام دندان‌های شما را با معاینه کامل و عکسبرداری ارزیابی کنند و با تشخیص پوسیدگی از روی عکس مشکلات را برطرف کنند. پوسیدگی اغلب در اطراف لبه‌های پرکننده یا روکش دندان شروع می‌شود؛ جایی که مینای دندان و فلز به هم می‌رسند. این موضوع را می‌توان با اشعه ایکس و معاینه ارزیابی کرد. به نظر می‌رسد که باکتری‌ها دوست دارند در اطراف لبه‌های پرکننده یا دیگر ترمیم‌ها تجمع کنند و اینجاست که پوسیدگی جدید شروع می‌شود. اگر پرکننده‌ها خشن یا معیوب باشند، مشکلات بدتر خواهد بود! باکتری‌ها همچنین مکان‌های ناهمواری را دوست دارند که در آن‌ها مواد غذایی جمع می‌شوند و تمیز کردن آن‌ها دشوار است. به همین دلیل، همه پر کردن‌ها باید در لبه دندان صاف باشند.
این مشکل در مورد تاج‌ها نیز صادق است. تمیز نگه داشتن مناطقی که ناهموارند سخت‌تر خواهد بود و گیر کردن غذا برای باکتری‌ها موقعیت پوسیدگی جدید، بیماری پریودنتال یا تحلیل استخوان و بیماری لثه را ایجاد می‌کند.
ترمیم‌های معیوب باعث پوسیدگی مکرر
همان‌طور که بالاتر اشاره کردیم، ترمیم معیوب دندان ممکن است باعث بروز مجدد پوسیدگی زیر پرکردگی شود. برای مثال، اگر حین پر کردن دندان فضای بین دو دندان مسدود شود یا تکه‌های پرکننده بین دو دندان فرو روند، نخ دندان کشیدن دشوار یا غیرممکن می‌شود. این موضوع احتمال پوسیدگی مجدد و بروز بیماری پریودنتال را افزایش می‌دهد. اما برای پیشگیری چه کاری می‌توان کرد؟
سخن پایانی درباره پوسیدگی دندان
تشخیص پوسیدگی دندان از روی عکس برای پزشک بسیار راحت است. بهترین دندانپزشک غرب تهران برای ارزیابی این نواحی معمولا عکس می‌گیرد و درمان را برای برداشتن و جایگزینی ترمیم‌ها یا پرکردگی‌های معیوب، درمان بیماری پریودنتال و جلوگیری از پوسیدگی بیشتر و از دست دادن استخوان شروع خواهد کرد. اگر سوالی دارید، به سوالات شما پاسخ خواهیم داد و اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید، حتما با ما تماس بگیرید و یا به وب سایت دکتر حسینی مراجعه نمایید.
