اگر دندانپزشک شما گفته است که به براکت نیاز دارید، بلافاصله فکر نکنید که 2 سال با دهانی پر از فلز پیش روی شماست. همیشه این‌طور نیست. دستگاه‌های ارتودنسی متنوعی به لحاظ جنس و شکل وجود دارد که می‌تواند دندان‌ها را صاف کند و ارتودنسی متحرک یکی از آن‌ها است.
مزایا و محدودیت‌های دستگاه‌های متحرک ارتودنسی
ارتودنسی یکی از شاخه‌های تخصص دندانپزشکی است که به ارزیابی، تشخیص و درمان نامرتبی دندان‌ها می‌پردازد.این روش یکی از انواع دستگاه‌های ارتودنسی است. اگر افراد مشکلی در تراز دندان‌های خود دارند، در صورت تمایل به درمان، باید با متخصصان ارتودنسی ماهر مشورت کنند.
ارتودنسی متحرک چیست؟
همه موجودات نه‌تنها دارای اثر انگشت مخصوص به خود هستند؛ بلکه مجموعه‌ای از فرم دندان‌های منحصربه‌فرد خود را نیز دارند. این بدان معنا است که درمان ارتودنسی هر بیمار متفاوت بوده و همه بیماران شرایط و ملاحظات خود را خواهند داشت. اگر بیمار فقط به درمان جزئی برای اصلاح تراز دندان‌های خود نیاز داشته باشد و به لحاظ ظاهری مایل به استفاده از براکت معمولی ارتودنسی نباشد، ارتودنسی متحرک می‌تواند یک گزینه جذاب باشد.
در این روش از یک صفحه پلاستیکی به اضافه سیم یا از یک صفحه تمام‌پلاستیک تشکیل شده و همان‌طور که از نام آن پیداست، می‌توان آن‌ها را برای غذا خوردن، مسواک زدن و نخ دندان کشیدن برداشت.
تفاوت بین ارتودنسی متحرک و ارتودنسی ثابت چیست؟
هدف از ارتودنسی، درمان ناهنجاری‌های فک و دهان است. این درمان کمک می‌کند تا فرد دندان‌های مرتب و لبخندی زیبا داشته باشد. به‌طور عمده، ارتودنسی به 2 دسته متحرک و ثابت تقسیم می‌شود که هر کدام مزایا و معایبی دارند؛ از جمله:
- ارتودنسی متحرک درست مانند ارتودنسی ثابت کار می‌کند و هر دو برای حرکت دندان‌ها به جای درست و مناسب خود کاربرد دارند؛ اما در طول درمان با ارتودنسی ثابت، سیم‌های براکت‌ها تنظیم و سفت می‌شوند و دندان‌های فرد را به موقعیت مورد نظر کمی زودتر هدایت می‌کنند. اما ارتودنسی متحرک بیشتر برای درمان مشکلات جزئی دندان به‌ویژه اغلب در دندان‌های فک بالا استفاده می‌شود.
- ارتودنسی متحرک را هنگام غذا خوردن، مسواک زدن، نخ دندان کشیدن، ورزش کردن، نواختن موسیقی و در مواقعی که بیمار نمی‌خواهد در اجتماع با ارتودنسی دیده شود، می‌توان برداشت.
- در هنگام درد اگر بیمار احساس کلافگی دارد، می‌تواند آن را از دهان به‌صورت موقت خارج کند؛ اما ارتودنسی ثابت این امکان را ندارد و در صورت بروز درد باید به دندانپزشک مراجعه شود.
- ارتودنسی متحرک به‌راحتی قابل استفاده بوده و فرد با یک بار آموزش می‌تواند از آن به‌خوبی استفاده کند.
- شستشوی آن آسان‌تر از ارتودنسی ثابت است و در صورت عدم رعایت بهداشت متناسب دندان و دهان، دندان کمتر دچار عوارض بعد ارتودنسی مثل پوسیدگی و کلسیفیکاسیون (بروز لکه‌های سفید بعد از درمان) می‌شود.
کاربرد ارتودنسی متحرک
به‌طور کلی، درمان مشکلات ساده را می‌توان با این ارتودنسی انجام داد، که در آن سیم‌ها و فنرهای ظریفی است که با فشار ملایم دندان‌ها را حرکت می‌دهد. انواع دستگاه‌های این روش ممکن است برای اصلاح یک مشکل اولیه استفاده شوند؛ اما از آنجا که آن‌ها فقط می‌توانند به درمان ناهنجاری‌های جزئی بپردازند، نمی‌توانند درمان‌های پیچیده و عمیق را مدیریت کنند.
از دستگاه‌های متحرک ارتودنسی به دلیل سنگین نبودن و ثابت نبودن نیروی وارده توسط این نوع از ارتودنسی، بیشتر در اصلاح موارد مال اکلوژن استفاده می‌شود. دومین کاربرد آن، حرکت دادن فک‌ها است. بنابراین، فقط متخصص ارتودنسی می‌تواند روش درمانی منحصری بیمار را تشخیص دهد.شما با مراجعه به بهترین متخصص ارتودنسی سعادت آباد می‌توانید لبخندی زیبا داشته باشید.
درمان ارتودنسی متحرک شامل چه کسانی می‌شود؟
این افراد می‌توانند از ارتودنسی متحرک استفاده کنند:
- افرادی که دارای ناهنجاری‌های قوس فک پایین و بالایی هستند
- افرادی که دارای عدم هم‌ترازی ساختار صورت و چانه هستند
- کسانی که عملکرد جویدن و صحبت کردن‌شان با مشکل مواجه یا مختل شده است
- کسانی که دندان جلویی آن‌ها بیش از معمول جلو آمده است
- کسانی که دندان ازدست‌رفته یا شکستگی دارند
- برای کسانی که دندان‌های شلوغ و نامرتبی دارند
- افرادی که مشکلات عمومی ارتودنسی دارند
بهترین سن ارتودنسی دندان و نشانه های نیاز به ارتودنسی
انواع ارتودنسی متحرک
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک با توجه به شرایط و فرم دندان‌های بیمار پس از قالب‌گیری در آزمایشگاه تخصصی دندانپزشکی ساخته می‌شوند. این دستگاه‌ها انواع مختلفی دارند که برای اهداف و رفع مشکلات متفاوتی به کار می‌روند. در ادامه انواع مختلف دستگاه‌های ارتودنسی متحرک به همراه عملکرد آن‌ها آورده شده است:
1.نگهدارنده‌ها “Retainers”
ریتینرها “Retainers” به 2 صورت ثابت و متحرک عرضه می‌شوند. در هر صورت، وظیفه اصلی آن‌ها این است که پس از برداشتن براکت‌ها، دندان‌ها را در یک راستا نگه دارند. ارتودنتیست به بیمار در مورد مدت زمان استفاده و نحوه مراقبت از آن‌ها آموزش می‌دهد. ریتینرها در زمان غذا و یا مسواک از دهان خارج می‌شوند. با این حال، همیشه باید به یاد داشت که باید نگهدارنده‌ها را همیشه تمیز یا آبکشی کرد.
2.اکسپندرها “Palatal Expander”
اکسپندرها یا بازکننده یا وسیع‌کننده کام یکی دیگر از انواع درمان ارتودنسی متحرک هستند. برای گسترش فک بالا با فشار دادن ملایم روی دندان‌های آسیاب بالایی از بازکننده‌های کامی استفاده می‌شود. معمولا روزانه تنظیم شده و با هر تنظیم مجددا بیمار فشار ملایمی را تجربه خواهد کرد. به‌طور معمول، به بیماران توصیه می‌شود قبل از رسیدن به نتیجه مطلوب، چند ماه از اکسپاندرهای کامی استفاده کنند.
3.فضا نگهدار “Space maintainers”
نگهدارنده‌های فضا برای حفظ فضای خالی بین دندان‌های دائمی کاربرد دارند. این نوع از ارتودنسی متحرک بیشتر برای کودکان به کار می‌رود. اگر یک یا چند دندان شیری کودک زودتر از موعد از دست برود، باعث می‌شود فضای خالی آن‌ها در زمان رویش دندان دائمی مشکل ایجاد کند و دندان‌های دائمی نامرتب بیرون آیند و رشد کنند.
4.هدگیر “Headgears”
هدگیر یکی از انواع دستگاه‌های ارتودنسی متحرک است که به اصلاح ناهماهنگی‌های رشد و هم‌ترازی ساختار صورت و چانه کمک می‌کند. گاهی اوقات برای رفع اوربایت اضافی استفاده می‌شود. این کار با اعمال فشار به فک بالا و دندان‌ها انجام می‌شود که دندان‌ها را در جای خود نگه می‌دارد یا به جابه‌جایی آن‌ها به نواحی بهتر کمک می‌کند.
مدت زمان درمان هدگیر با توجه به جدی بودن مشکل تعیین می‌شود. هدگیر باید برای ساعات خاصی در روز استفاده شود. علاوه بر این، هنگام غذا خوردن یا تمیز کردن دندان‌ها باید آن را برداشت.
5.الاینرهای شفاف یا اینویزیلاین “Invisalign”
اینویزیلاین یا الاینر شفاف که به‌عنوان ارتودنسی نامرئی نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع ارتودنسی متحرک است. این الاینرها یا سینی‌های پلاستیکی اینویزیلاین را می‌توان برای درمان انواع مشکلات ارتودنسی از جمله دندان‌های کج، مال اکلوژن و شکاف بین دندانی استفاده کرد.
الاینرها به‌صورت سفارشی ساخته می‌شوند تا با شکل دندان‌های بیمار مطابقت داشته باشند و بتوانند به‌طور محکم روی دندان‌ها قرار بگیرند و در تمام طول روز، به غیر از زمان جویدن و تمیز کردن، استفاده می‌شوند. به‌طور متوسط بنا به مشکل بیمار، الاینر جدید هر 2 هفته یک بار تعویض می‌شود تا با تنظیمات جدید، دندان را به جای صحیح خود هدایت کند.
6.پلاک‌های فانکشنال
فانکشنال وسیله‌ای است که در اطراف دندان‌های بالا و پایین یا گاهی اوقات هر دو طرف قرار می‌گیرد. از این نوع از ارتودنسی متحرک می‌توان برای اصلاح رشد یا بهبود موقعیت دندان‌ها و فک‌ها، ایجاد فضایی در فک برای اصلاح کمبود فضا برای دندان‌های دائمی، باز نگه داشتن فضایی برای رویش دندان‌های دائمی یا اصلاح مسائل بایت استفاده کرد.
7.ارتودنسی متحرک با فنر زد “Z” شکل
یکی دیگر از انواع ارتودنسی متحرک، پلاک با فنر زد “Z” شکل است که برای دندن‌های آسیاب به کار می‌رود. اگر یک یا چند دندان آسیاب بیمار عقب باشد، برای صاف و مرتب کردن آن‌ها با دندان‌های کناری خود باید از این روش ارتودنسی متحرک استفاده کرد.
مدت زمان درمان با ارتودنسی متحرک چقدر است؟
طول درمان به نوع مال اکلوژن، شدت آن، شلوغی دندان‌ها، تراز فک و… بستگی دارد. در برخی موارد از براکت‌های ثابت و متحرک با هم استفاده می‌شود. متخصص ارتودنسی زمان تقریبی درمان را در ویزیت اولیه تخمین خواهد زد.
مراقبت از دستگاه‌های ارتودنسی متحرک
دستگاه‌های ارتودنسی متحرک نیز مانند سایر دستگاه‌های ارتودنسی برای کارآیی و روند بهبودی بهتر نیاز به مراقبت مناسب توسط بیمار دارد:
- باید توسط دندانپزشک خود کاملا آموزش دید تا از نحوه برداشتن و تعویض صحیح دستگاه مطمئن شد.
- دستگاه باید طبق توصیه ارتودنتیست تنظیم شود تا از پیشرفت درمان اطمینان حاصل شود.
- ناراحتی در چند روز اول پس از نصب دستگاه طبیعی است و عادت کردن به قرار دادن دستگاه در دهان ممکن است چند هفته طول بکشد.
- دستگاه باید طبق توصیه متخصص ارتودنسی استفاده شود و فقط هنگام تمیز کردن یا شرکت در ورزش‌های تماسی خارج شود. باید بلافاصله پس از بیرون آوردن آن از دهان، دستگاه را در جعبه نگهدارنده قرار داد تا از آسیب دیدن یا گم شدن دستگاه جلوگیری شود.
- دستگاه ارتودنسی متحرک باید حداقل 2 بار در روز تمیز شود. این کار را می‌توان با استفاده از یک مسواک نرم و خمیردندان برای از بین بردن هر گونه جرم و کثیفی انجام داد و از مایع‌های مخصوص استفاده کرد.
- دندان‌ها باید مرتب مسواک زده شوند تا نواحی پلاک لکه‌دار باقی‌مانده تمیز شوند و دهان کاملا با دهان‌شویه شسته شود.
- باید از خوردن برخی مواد غذایی مانند مواد چسبنده، سفت و بسیار شیرین و همچنین آدامس خودداری کرد.
- باید از نوشیدنی‌های گازدار و اسیدی خودداری کرد؛ از جمله بسیاری از نوشابه‌ها و آبمیوه‌ها می‌شود. نوشیدن مایعات گازدار و اسیدی باعث از بین رفتن دائمی مینای دندان می‌شود. آب بهترین نوشیدنی است.
- دستگاه ارتودنسی متحرک نباید زیاد گذاشته و برداشته شود! این کار باعث شل شدن دستگاه می‌شود و در نهایت ممکن است بشکند و در نتیجه زمان درمان طولانی شود.
سخن پایانی درباره ارتودنسی متحرک
ارتودنسی متحرک یکی از درمان‌های موثر و پرطرفدار دندانپزشکی محسوب می‌شود. اما این درمان ساز و کار و شرایط خود را طلب می‌کند. حال که با این روش به‌طور کامل آشنا شدید، می‌توانید آگاهانه‌تر در مورد سلامتی و زیبایی دهان و دندان خود با دندانپزشک متخصص مشورت کنید؛ زیرا ارتودنسی به جز درمان، یک شیوه اثربخش برای داشتن لبخندی گیرا و دلنشین به شمار می‌آید.
دندانپزشکی دیجیتال دکتر سید محمدرضا حسینی با داشتن بهترین و مجهزترین امکانات دندانپزشکی و با سابقه‌ای درخشان در ارائه خدمات ارتودنسی دیجیتال پیشگام است.
